Τετάρτη 8 Ιανουαρίου 2025

Απασχόληση συνταξιούχων δημοσίων υπαλλήλων μετά από τις διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024

Αφού πλέον ξεκαθαρίστηκε, βάσει των ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ που λάβαμε από e-ΕΦΚΑ και από Υπουργείο Εργασίας, για τους συνταξιούχους αναπηρίας που διορίζονται στο δημόσιο ή προσλαμβάνονται με συμβάσεις απασχόλησης ιδιωτικού δικαίου (ΙΔΑΧ), μέσω των προκηρύξεων του ΑΣΕΠ, ότι δεν διακόπτεται πλέον η σύνταξή τους, θέτουμε τώρα σχετικά ερωτήματα και στο Υπουργείο Εσωτερικών, προκειμένου να απαντηθούν όλες οι απορίες σχετικά με τους δημοσίους υπαλλήλους (μόνιμους ή με ΙΔΑΧ) όσον αφορά την αντιμετώπιση που θα έχουν από τις υπηρεσίες τους, είτε πρόκειται για τις περιπτώσεις που επιθυμούν να προβούν σε συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο, είτε πρόκειται για τους ήδη συνταξιούχους αναπηρίας που διορίζονται ή προσλαμβάνονται στο δημόσιο, μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024, σύμφωνα με τις οποίες δεν απαιτείται πια να διακόπτουν την απασχόλησή τους οι εργαζόμενοι που προβαίνουν σε συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο.

Ακολουθεί η επιστολή που απευθύναμε στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Τετάρτη 8 Ιανουαρίου 2025

Προς:
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Υπόψιν:

Γ.Γ. Δημόσιας Διοίκησης,
κ. Ιωάννη Φουστανάκη
E-mail: ggd@ypes.gov.gr

Από το Ιδιαίτερο Γραφείο Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης
έλαβε τον αριθμό πρωτοκόλλου Γ.Γ. 10/08.01.2025
και προωθήθηκε στη Γενική Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού.

Γ.Δ. Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα,
κ. Ελένης Ρούφου
κ. Π. Καραγεώργη
E-mail: p.karageorgi@ydmed.gov.gr, hrd@ydmed.gov.gr

Δ/νση Διοίκησης - Κεντρικό πρωτόκολλο
E-mail: info@ypes.gr

Έλαβε τον αρ. πρωτ. 355/9-1-2025 από το Τμήμα Γραμματειακής Υποστήριξης και Εξυπηρέτησης Πολίτη [gramatia@ypes.gr] και προωθήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών [grammateia@ydmed.gov.gr] (τ. Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης), λόγω αρμοδιότητας.


ΑΙΤΗΜΑ

Θέμα: «Αντιμετώπιση υπαλλήλων με αναπηρία μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024»


Αξιότιμοι κύριοι,
με τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43, ν. 5157/2024, τροποποιήθηκε το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 11Α του Ν. 4387/2016, περί συντάξεως λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο με τη διαγραφή των λέξεων «έχουν διακόψει με οποιονδήποτε τρόπο την υπακτέα στην ασφάλιση εργασία ή απασχόληση ή ιδιότητά τους και», προκειμένου αυτές να εναρμονιστούν προς το νέο νομοθετικό πλαίσιο απασχόλησης συνταξιούχων λόγω αναπηρίας (άρθρο 20 ν. 4387/2016), σύμφωνα με το οποίο, οι εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ, μεταξύ άλλων, λόγω αναπηρίας, που αναλαμβάνουν υπακτέα σε ασφάλιση απασχόληση, συνεχίζουν κατά τη διάρκεια αυτής να λαμβάνουν το σύνολο της κύριας και επικουρικής σύνταξης που δικαιούνται από τον Φορέα.

Επιπλέον, σε ερώτημα που θέσαμε, με θέμα «Ερώτηση σχετικά με τη διακοπή της σύνταξης αναπηρίας στην περίπτωση διορισμού ή πρόσληψης στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ», σύμφωνα με τις απαντήσεις που λάβαμε, από τον e-ΕΦΚΑ (Α.Π. 1557193/ 06.11.2024) και από το Υπουργείο Εργασίας (Α.Π. 50538/14.11.2024), τις οποίες σας επισυνάπτουμε με το παρόν, οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας ή επαγγελματική νόσο, οι οποίοι αναλαμβάνουν υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση απασχόληση, χωρίς κάποιο περιορισμό αν η εργασία παρέχεται σε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, συνεχίζουν κατά την διάρκεια αυτής να λαμβάνουν το σύνολο της κύριας και επικουρικής σύνταξης που δικαιούνται από τον e-ΕΦΚΑ, για τον οποίο, είναι άνευ σημασίας, αν ο συνταξιούχος λόγω αναπηρίας εργασθεί στο Δημόσιο ή στον Ιδιωτικό τομέα ούτε ενδιαφέρει το είδος της εργασιακής του σχέσης (μόνιμη , με σύμβαση ορισμένου χρόνου ή αορίστου χρόνου κ.λ.π.).

Λαμβάνοντας υπόψη τη διάταξη του Ν. 4387/2016, άρθρο 4, παρ. 1β, σύμφωνα με την οποία, για τις προϋποθέσεις θεμελίωσης σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος, καθώς και για τα όρια ηλικίας καταβολής της σύνταξης των ανωτέρω προσώπων, εξακολουθούν να έχουν εφαρμογή οι οικείες διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου, όπως αυτές ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, διαπιστώνουμε ότι σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων, άρθρο 1, παρ. 1, σύμφωνα με τον οποίο και σε σχέση πάντα με την αναπηρία-ανικανότητα, οι δημόσιοι υπάλληλοι, για να συνταξιοδοτηθούν, θα πρέπει είτε να κριθούν ανίκανοι για την υπηρεσία τους και να απολυθούν, είτε να αποχωρήσουν από την υπηρεσία τους, με παραίτηση, εφόσον ανήκουν στην κατηγορία των πασχόντων από τις «ειδικές παθήσεις» (παραπληγικοί, τετραπληγικοί, τυφλοί, νεφροπαθείς , πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία κ.λ.π.), εφόσον γι’ αυτούς συντρέχει ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%. Όπως ήδη γνωρίζετε και για τις δύο περιπτώσεις (ανικανότητα ή ειδικές παθήσεις) η σύνταξη θεωρείται γήρατος.

Έτσι όμως τώρα μοιάζει σαν να δημιουργούνται δύο άνισες μεταξύ τους κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων -αναφερόμαστε πάντα σε υπαλλήλους που είναι ικανοί να ασκούν τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα- αφού η μία κατηγορία είναι οι ήδη συνταξιούχοι αναπηρίας που διορίζονται στο δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ, οι οποίοι πλέον διατηρούν τη σύνταξη αναπηρίας τους, ενώ η άλλη κατηγορία, είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι με αναπηρία, ικανοί πάραυτα να ασκούν την υπηρεσία τους, που όμως δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν για την αναπηρία τους αν δεν εξέλθουν προηγουμένως από την υπηρεσία τους.

Κατηγορία Α: Μόνιμοι τακτικοί υπάλληλοι που υπηρετούν και λαμβάνουν ταυτόχρονα με τον μισθό τους και σύνταξη αναπηρίας.

Κατηγορία Β (η αδικημένη): Μόνιμοι τακτικοί υπάλληλοι που υπηρετούν και δεν μπορούν να δικαιωθούν και να λάβουν οποιαδήποτε σύνταξη αν πρώτα δεν εξέλθουν από την υπηρεσία τους.

Επίσης, όσον αφορά τους απασχολούμενους στο Δημόσιο, σε Ν.Π.Δ.Δ. και σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, προβλέπεται σύμφωνα με το άρθρο 8, Ν. 3801/2009, η χορήγηση αναρρωτικής άδειας, χωρίς αποδοχές, στο προσωπικό Ι.Δ.Α.Χ. με προσωρινή αναπηρική σύνταξη.


Κατόπιν των ανωτέρω,
σας υποβάλουμε με το παρόν τα εξής εύλογα ερωτήματα,
εφιστώντας πάντα την προσοχή σας και στις διατάξεις αυξημένης τυπικής ισχύος που προβλέπονται από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (κυρωμένης με τον Ν. 4074/2012), άρθρο 27, Εργασία και Απασχόληση.


ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43, ν. 5157/2024,

1.  Πώς θα αντιμετωπίζονται, υπό την έννοια της διαχείρισης προσωπικού, από τις υπηρεσίες τους, στο εξής, οι νεοδιοριζόμενοι υπάλληλοι (οι οποίοι έχουν κριθεί, παρά την αναπηρία τους, ότι έχουν την κατάλληλη υγεία για να ασκήσουν τα καθήκοντά τους στις συγκεκριμένες θέσεις που θα αναλάβουν να καλύψουν),  που ήδη λαμβάνουν σύνταξη αναπηρίας από κοινή νόσο;

2.  Πώς θα αντιμετωπίζονται,
υπό την έννοια της διαχείρισης προσωπικού, από τις υπηρεσίες τους, στο εξής, οι μόνιμοι υπάλληλοι (οι οποίοι εξακολουθούν να έχουν την κατάλληλη υγεία για να ασκούν τα καθήκοντά τους) που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν[1]  λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο;

3.  Πώς θα αντιμετωπίζονται, υπό την έννοια της διαχείρισης προσωπικού, από τις υπηρεσίες τους, στο εξής, οι υπάλληλοι που προσλαμβάνονται μέσω ΑΣΕΠ, με σύμβαση απασχόλησης ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) (οι οποίοι έχουν κριθεί, παρά την αναπηρία τους, ότι έχουν την κατάλληλη υγεία για να ασκήσουν τα καθήκοντά τους στις συγκεκριμένες θέσεις που θα αναλάβουν να καλύψουν), όταν πρόκειται για:

α) ήδη συνταξιούχους αναπηρίας προσωρινά,
β) ήδη συνταξιούχους αναπηρίας εφόρου ζωής;

Στους συνταξιούχους της α) περίπτωσης, θα τους χορηγείται κατευθείαν με την πρόσληψή τους και αναρρωτική άδεια, σύμφωνα με το άρθρο 8, Ν. 3801/2009;  

Εάν ναι, τότε τι νόημα έχει η πρόσφατη προκήρυξη 6Κ/2024 ΑΣΕΠ, η οποία θεσπίστηκε αποκλειστικά για άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ), για θέσεις μόνιμου προσωπικού και προσωπικού με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου, αφού δεν θα μπορεί να έχει εφαρμογή γι’ αυτούς;

Οι συνταξιούχοι της β) περίπτωσης πώς θα αντιμετωπίζονται από τις υπηρεσίες τους; Θα αναλαμβάνουν κανονικά την εκτέλεση των καθηκόντων τους ή θα απολύονται;

4.  Τέλος, πώς θα αντιμετωπίζονται, υπό την έννοια της διαχείρισης προσωπικού, από τις υπηρεσίες τους, στο εξής, οι υπάλληλοι που ήδη απασχολούνται με σύμβαση απασχόλησης ιδιωτικού δικαίου (ΙΔΑΧ), αμέσως μετά που θα συνταξιοδοτούνται[2]  λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο, είτε αυτή θα είναι προσωρινή είτε εφόρου ζωής;

Ευελπιστώντας να ξεκαθαριστούν αυτά τα ζητήματα ώστε να μην εγείρονται ζητήματα άνισης μεταχείρισης, μεταξύ όμοιων περιπτώσεων αναπηρίας (ενδεχομένως λόγω ελλείψεων στη νομοθεσία που πρόσφατα θεσπίστηκε), παρακαλούμε για τις απαντήσεις σας σχετικά.


Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης,

Ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΑμεΑ,
δημιουργός της μεγαλύτερης διαδικτυακής κοινότητας για άτομα με αναπηρίες, «
Συνήγορος των ΑμεΑ» (106.000 μέλη μέχρι στιγμής).

E-mail επικοινωνίας:

 

 Κοινοποίηση:

ΕΣΑμεΑ (Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία)
E-mail:
esaea@otenet.gr

 

 



[1] Σύνταξη λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο
(Ν. 4387/2016, άρθρο 11Α).

[2] Οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι οφείλουν να ενημερώσουν για την ιδιότητά τους αυτή τον εργοδότη τους.
(Ν. 4387/2016, άρθρο 20, παρ. 9)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Οι απαντήσεις που λάβαμε από Υπουργείο Εργασίας και e-ΕΦΚΑ αναδημοσιεύτηκαν και από το Taxheaven, το οποίο ευχαριστούμε θερμά για την υποστήριξη.

Σύνδεσμος: https://www.taxheaven.gr/news/69074/den-diakoptetai-h-syntaxh-anaphrias-se-periptwseis-diorismoy-sto-dhmosio-mesw-asep

 

17.03.2025 Επικαιροποίηση του άρθρου:

ΥΠΕΒΑΛΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΣΥΝΗΓΟΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

 



Επειδή πέρασαν περισσότεροι από δύο μήνες χωρίς απάντηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, επιδεικνύοντας αδιαφορία και μισαναπηρισμό, υποβάλαμε αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη, με επίκληση στην ειδική αρμοδιότητα που έχει, βάσει Ν. 4488/2017, ως "Πλαίσιο Προαγωγής" για την Εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, ζητώντας την άμεση παρέμβασή του.

Η Αναφορά μας έλαβε τον αριθμό φακέλου υπόθεσης: 368114/17.03.2025

 
Το κείμενο της Αναφοράς στον Συνήγορο του Πολίτη:


Δευτέρα 17 Μαρτίου 2025

Αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη με επίκληση και στην ειδική αρμοδιότητα που έχει ως «Πλαίσιο Προαγωγής» (Ν. 4488/2017) για την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ.

Θέμα: «Το Υπουργείο Εσωτερικών δεν απαντάει στα ερωτήματά μας σχετικά με την αντιμετώπιση υπαλλήλων με αναπηρία μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024»

Αγαπητή Αρχή,
στις 08.01.2025 έστειλα επιστολή προς το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να απαντηθούν όλες οι απορίες σχετικά με τους δημοσίους υπαλλήλους (μόνιμους ή με ΙΔΑΧ) όσον αφορά την αντιμετώπιση που θα έχουν από τις υπηρεσίες τους, είτε πρόκειται για τις περιπτώσεις που επιθυμούν να προβούν σε συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο, είτε πρόκειται για τους ήδη συνταξιούχους αναπηρίας που διορίζονται ή προσλαμβάνονται στο δημόσιο, μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024, σύμφωνα με τις οποίες δεν απαιτείται πια να διακόπτουν την απασχόλησή τους οι εργαζόμενοι που προβαίνουν σε συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο.

Επειδή όμως έχουν περάσει περισσότεροι από δύο μήνες χωρίς να μου έχουν απαντήσει οι αρμόδιες υπηρεσίες στις οποίες απευθύνθηκα, παρά μόνο με ενημέρωσαν για τους αριθμούς πρωτοκόλλων, ζητάω την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για το θέμα καθώς αφορά υπερατομικά δικαιώματα των ΑμεΑ, τα οποία χρειάζονται άμεσα να προστατευτούν.

Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης,

άμεσα ενδιαφερόμενος και θιγόμενος πολίτης με αναπηρία, δημιουργός της διαδικτυακής κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ» (107.000 χιλιάδες μέλη), με το δικαίωμα επίσης που μου παρέχει η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, άρθρο 33, παρ. 3.

Email επικοινωνίας:

Ακολουθεί η επιστολή που απηύθυνα στο Υπουργείο Εσωτερικών:

...

 ----------------------------------------------------------------------------

ΕΠΙΣΗΣ, ΥΠΕΒΑΛΑ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ

Το έγγραφο πρωτοκολλήθηκε στην υπηρεσία Γραμματεία Πειραιώς 205
με τα ακόλουθα στοιχεία:

Αρ. Πρωτοκόλλου: 14225 ΕΙ 2025
Ημ/νια Πρωτοκόλλου: 17/03/2025

ως εξής:

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2025

Καταγγελία στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας
 
Θέμα: «Το Υπουργείο Εσωτερικών δεν απαντάει στα ερωτήματά μας σχετικά με την αντιμετώπιση υπαλλήλων με αναπηρία μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024»

Αγαπητή Αρχή,
στις 08.01.2025 έστειλα επιστολή προς το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να απαντηθούν όλες οι απορίες σχετικά με τους δημοσίους υπαλλήλους (μόνιμους ή με ΙΔΑΧ) όσον αφορά την αντιμετώπιση που θα έχουν από τις υπηρεσίες τους, είτε πρόκειται για τις περιπτώσεις που επιθυμούν να προβούν σε συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο, είτε πρόκειται για τους ήδη συνταξιούχους αναπηρίας που διορίζονται ή προσλαμβάνονται στο δημόσιο, μετά από τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43 του Ν. 5157/2024, σύμφωνα με τις οποίες δεν απαιτείται πια να διακόπτουν την απασχόλησή τους οι εργαζόμενοι που προβαίνουν σε συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο.

Επειδή όμως έχουν περάσει περισσότερο από δύο μήνες χωρίς να μου έχουν απαντήσει οι αρμόδιες υπηρεσίες στις οποίες απευθύνθηκα, παρά μόνο με ενημέρωσαν για τους αριθμούς πρωτοκόλλων, καταγγέλλω στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας το ζήτημα καθώς παραβιάζεται ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας, Ν. 2690/1999, άρθρο 4, «Διεκπεραίωση υποθέσεων από τη Διοίκηση», ενδεχομένως τελείται και Παράβαση Καθήκοντος.

Με τη στάση τους αυτή, επίσης, οι συγκεκριμένες υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών, τις οποίες καταγγέλλω, παραβιάζουν υπερατομικά δικαιώματα των ΑμεΑ, τα οποία χρειάζονται άμεσα να προστατευτούν (Άρθρο 21, του Συντάγματος και άρθρο 21 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, «Πρόσβαση στην Πληροφόρηση».

Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης,

άμεσα ενδιαφερόμενος και θιγόμενος πολίτης με αναπηρία,
δημιουργός της διαδικτυακής κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ» (107.000 χιλιάδες μέλη), με το δικαίωμα επίσης που μου παρέχει η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, άρθρο 33, παρ. 3.

Email επικοινωνίας:

Ακολουθεί η επιστολή που απηύθυνα στο Υπουργείο Εσωτερικών:

...

23.03.2025 Επικαιροποίηση του άρθρου μας:

Ενημερωθήκαμε από μέλος της ομάδας μας, "Συνήγορος των ΑμεΑ", για την απάντηση που έλαβε από τον Συνήγορο του Πολίτη (ΣτΠ), σε δική του αναφορά.

Παρόλο που πρόκειται για μόνιμο υπάλληλο, που υπηρετεί στο δημόσιο (δεν πρόκειται δηλαδή για αναφορά από πολίτη), ο Συνήγορος του Πολίτη έχει αρμοδιότητα και στους δημοσίους όταν προσβάλλονται δικαιώματα για την αναπηρία.

Επειδή όμως δεν είχε προηγηθεί σχετικό αίτημα στη δημόσια διοίκηση, από τον αναφέροντα, ο ΣτΠ δεν δύναται να παρέμβει άμεσα στη συγκεκριμένη υπόθεση. Παρακολουθεί όμως το θέμα καθώς έχουν υποβληθεί κι άλλες αναφορές κι επειδή έχει και την ειδική αρμοδιότητα ως "Πλαίσιο Προαγωγής" για την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ.

Συγκεκριμένα, ο ΣτΠ έχει προβεί σε διερευνητικές συζητήσεις ώστε να κατανοήσει τις απόψεις
των εμπλεκόμενων στην εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων διοικητικών οργάνων και ιδίως σε
ποιο βαθμό έχουν εκτιμηθεί όλες οι παράμετροι της εφαρμογής των διατάξεων αυτών για
τους απασχολούμενους στο Δημόσιο, εάν έχει προσδιοριστεί η έκταση και το πεδίο
εφαρμογής, εάν διαφυλάσσονται τα ασφαλιστικά δικαιώματα των απασχολούμενων με χρόνο
δημόσιας υπηρεσίας, εάν είναι σαφής ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων, και εάν έχει
εκτιμηθεί το γεγονός ότι ενδεχομένως δημιουργούνται διαφορετικές ταχύτητες
απασχολούμενων σε δημόσιους φορείς ατόμων με αναπηρίες.

Μάλιστα, ο ΣτΠ αναφέρει ότι είχε εκτεταμένη συζήτηση στο πλαίσιο της
συνάντησης που πραγματοποιήθηκε για ζητήματα συντάξεων αναπηρίας με στελέχη της
Διεύθυνσης Παροχών Κύριας Σύνταξης της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών
Ασφαλίσεων/Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στις 10.2.2025.

Από την μέχρι σήμερα διερεύνηση του τρόπου εφαρμογής του άρθρου 43
Ν.5157/2024 φαίνεται ότι δεν υφίσταται η ολοκληρωμένη εκτίμηση των διοικητικών οργάνων
σχετικά με τις συνέπειες που θα έχει η εφαρμογή των διατάξεων αυτών για τους
απασχολούμενους στο Δημόσιο. Ειδικότερα, φαίνεται ότι γίνεται αποδεκτή η παράλληλη
ύπαρξη δυο απόλυτα διακριτών συστημάτων συνταξιοδότησης για τους απασχολούμενους
στο Δημόσιο, που διέπονται αφενός από τον Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων
(πδ 169/2007) αφετέρου από τις διατάξεις του Ν. 4387/2016, οι οποίες εμφανίζονται ως
συνταξιοδότηση με «διατάξεις ΕΦΚΑ». Η εφαρμογή ενός εκ των δύο αυτών συστημάτων
συνταξιοδότησης, για την υιοθέτηση ενιαίων κανόνων συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα επιλογής του ασφαλισμένου, χωρίς να εξετάζεται η
ενδεχόμενη απαραίτητη αλληλεπίδρασή τους, και κυρίως χωρίς να είναι σαφείς οι συνέπειες
που μια ενδεχόμενη τέτοια επιλογή θα έχει αφενός στην υπηρεσιακή κατάσταση και
μισθολογική εξέλιξη του απασχολούμενου στο Δημόσιο, αφετέρου ως προς το ύψος των
συνταξιοδοτικών παροχών που χορηγούνται.

Επίσης, δεν προκύπτει εάν έχει προηγηθεί η συνεργασία με αρμόδια διοικητικά
στελέχη των δημοσίων φορέων απασχόλησης των ατόμων με αναπηρίες είτε σε επίπεδο
κεντρικής διοίκησης (Υπουργείο Εσωτερικών) είτε σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης ή Υπουργείων που εποπτεύουν φορείς με μεγάλο αριθμό απασχολούμενων, όπως το
Υπουργείο Παιδείας κλπ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχει διατυπωθεί προς το παρόν
συγκροτημένη τοποθέτηση αρμοδίων οργάνων αναφορικά με τις συνέπειες της εφαρμογής
των εν λόγω διατάξεων στην υπηρεσιακή κατάσταση των απασχολούμενων σε δημόσιους
φορείς ατόμων με αναπηρίες, κατάσταση που δεν συνάδει με την υποχρέωση της πολιτείας
για τη διαμόρφωση ενός συγκροτημένου και συνεκτικού πλαισίου προστασίας για τα άτομα
με αναπηρίες.

Η επιστολή του ΣτΠ (19.03.2025)

Με την επιστολή αυτή, του Συνηγόρου του Πολίτη, επιβεβαιώνονται οι υποψίες που είχαμε, ότι το ελληνικό κράτος, για ακόμα μια φορά, όσον αφορά τη δυνατότητα διατήρησης της σύνταξης αναπηρίας στην περίπτωση απασχόλησης, θέσπισε διατάξεις "στο πόδι", δηλαδή με αδικαιολόγητη βιασύνη και με επιφανειακό τρόπο, χωρίς να συνεκτιμήσει τα δικαιώματα των ΑμεΑ, χωρίς να αναλύσει τις συνέπειες των ρυθμίσεων που συνόδεψαν το σχετικό νομοσχέδιο, χωρίς να συνεργαστεί με τον Υπουργό Επικρατείας (επειδή είναι ο Συντονιστικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ) και χωρίς να συμπεριλάβει ειδική ενότητα τεκμηρίωσης της συμβατότητας των προτεινόμενων ρυθμίσεων με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (βλ. "ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ" [Ν. 4488/2017, άρθρο 68].

Αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον την απάντηση του ΣτΠ και για τη δική μας αναφορά, η οποία του δίνει τη δυνατότητα να παρέμβει άμεσα αφού έχει προηγηθεί πλήρες ερώτημα τεσσάρων περιπτώσεων, στο οποίο όμως οι υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών δεν απάντησαν επιδεικνύοντας απαράδεκτο μισαναπηρισμό και παραβατικότητα.

 

Επικαιροποίηση 09.05.2025
Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας με ενημέρωσε σχετικά με την καταγγελία που της έχω υποβάλει κατά του Υπουργείου Εσωτερικών αφού το δεύτερο δεν μου απάντησε στα ερωτήματα. Η καταγγελία μου κατόπιν αξιολόγησης διαβιβάστηκε στον αρμόδιο τομέα για διερεύνηση και η Αρχή θα με κρατάει ενήμερο.

Επικαιροποίηση 12.05.2025
Ο Συνήγορος του Πολίτη παρενέβη προς το Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Γραμματειακής Υποστήριξης και Εξυπηρέτησης Πολίτη, ζητώντας ενημέρωση για το τρέχον στάδιο στο οποίο βρίσκεται η εξέταση των ερωτημάτων που έχω υποβάλει -αφού πέρασαν 60 ημέρες χωρίς το Υπουργείο να μου απαντήσει.


Η επιστολή του ΣτΠ (12.05.2025)
 
 

Επικαιροποίηση 19.07.2025
Πρόσθεσα στην αναφορά μου στον ΣτΠ το δελτίο τύπου της ΕΣΑμεΑ (24.06.2025) και την επιστολή της προς το υπουργείο Εσωτερικών (19.06.2025). Αριθμός πρωτοκόλλου: 45652/19.07.2025

Επίσης, πρόσθεσα και την επιστολή ΣτΠ 19.03.2025 (βλ. παραπάνω) από σχετική αναφορά τρίτου προσώπου. Αριθμός πρωτοκόλλου: 45661/19.07.2025


Επικαιροποίηση 20.08.2025

Κατόπιν των καταγγελιών μου, μου κοινοποιήθηκε απάντηση του Υπουργείου Εσωτερικών (Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης, Διεύθυνση Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού) με ημερομηνία 19 Αυγούστου 2025 και αριθμό πρωτ. ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1365/8153, 7325.

Η απάντηση απευθύνεται στον Συνήγορο του Πολίτη, στην ΕΑΔ, και κοινοποιείται στο Υπουργείο Εργασίας, Οικονομικών, e-ΕΦΚΑ και σε εμένα προσωπικά.

Βασικά σημεία:
Το Υπουργείο αναφέρει ότι έχει ήδη προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για τα ερωτήματα που τέθηκαν σχετικά με τροποποίηση συνταξιοδοτικών διατάξεων, αλλά δεν είναι το ίδιο αρμόδιο για την εφαρμογή τους.

Έχουν γίνει συσκέψεις με συναρμόδιους φορείς και έχουν σταλεί σχετικά ερωτήματα, μεταξύ των οποίων και τα δικά μου, σε αρμόδιες υπηρεσίες.

Ο e-ΕΦΚΑ, με δικό του έγγραφο (29/7/2025), έχει επίσης υποβάλει αντίστοιχα ερωτήματα στο Υπουργείο Εργασίας.

Καταλήγουν ότι μόλις επιλυθούν τα ζητήματα, θα ενημερωθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.

Υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Ιωάννης Φουστανάκης.

Χωρίς να χάσω περαιτέρω χρόνο, έστειλα αίτημα, το οποίο πρωτοκολλήθηκε άμεσα (αρ. πρωτ. 13262/21-8-2025, από την Κεντρική Γραμματεία ΥΠ.ΕΣ., Ε-mail : grammateia@ypes.gov.gr),  (αρ. πρωτ.: 44129 ΕΙ 2025, Ημ/νια Πρωτ: 20/08/2025, από κοινοποίηση σε ΕΑΔ), να μου χορηγηθούν τα δύο σχετικά έγγραφα (Πρόκειται για τα ερωτήματα του ΥΠΕΣ και του e-ΕΦΚΑ προς τα αρμόδια υπουργεία)

1.    Το με αρ. πρωτ. ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693/30-6-2025 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών (Σχετ. 4).
2.    Το με αρ. πρωτ. 1102095/29-7-2025 έγγραφο του e-ΕΦΚΑ (Σχετ. 5).


 Επικαιροποίηση 11.09.2025
Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ), με έγγραφό της, μου χορήγησε τα δύο έγγραφα που ζήτησα από το Υπουργείο Εσωτερικών (ΥΠΕΣ) (βλ. παραπάνω, "Επικαιροποίηση 20.08.2025").

- Το έγγραφο του ΥΠΕΣ: Αριθμ. Πρωτ.:ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693 - 30.06.2025

- Το έγγραφο του e-ΕΦΚΑ: Α.Π. 1102095/29.07.2025
 

Το έγγραφο του ΥΠΕΣ έχει «παγίδες»

✍️ Συνοπτικά

Το Υπουργείο Εσωτερικών εμφανίζεται να ζητά διευκρινίσεις για την εφαρμογή του άρθρου 8 του ν. 3801/2009 (δηλαδή να δοθεί υποχρεωτικά αναρρωτική άδεια, χωρίς αποδοχές, από την υπηρεσία, στον νεοδιοριζόμενο/νεοπροσληφθέντα υπάλληλο), ενώ στην πραγματικότητα εισηγείται την επέκταση της διάταξης και στους μόνιμους υπαλλήλους. Πρόκειται για αντιφατική στάση: από τη μία επικαλείται το Υπουργείο Εργασίας, που έχει ήδη γνωμοδοτήσει ότι η σύνταξη δεν θίγεται, από την άλλη το αναιρεί προτείνοντας περιοριστική ερμηνεία. Επιπλέον, το ΥΠΕΣ επικαλείται γνώμη του e-ΕΦΚΑ για τον Υπαλληλικό Κώδικα (νόμος του ΥΠΕΣ), παρότι ο e-ΕΦΚΑ είναι αναρμόδιος. Άρα το ΥΠΕΣ επικαλείται… τον εαυτό του μέσω τρίτου!


Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι τεχνικό, αλλά βαθιά πολιτικό: αν θα κατοχυρωθεί το δικαίωμα των συνταξιούχων αναπηρίας να εργάζονται στον δημόσιο τομέα χωρίς να απειλείται η σύνταξή τους. Η στάση του ΥΠΕΣ παραβλέπει τις δεσμεύσεις της Ελλάδας βάσει της Σύμβασης CRPD και το άρθρο 21§6 του Συντάγματος, που επιβάλλουν ίση μεταχείριση και μη διάκριση λόγω αναπηρίας.


Ένα από τα πιο προβληματικά σημεία του εγγράφου του ΥΠΕΣ είναι ότι επικαλείται τον ν. 1256/1982 για να πει ότι απαγορεύεται ο διορισμός συνταξιούχων λόγω γήρατος ή αναπηρίας στο Δημόσιο. Όμως ο συγκεκριμένος νόμος δεν μιλά για απαγόρευση πρώτου διορισμού, αλλά για την πολυθεσία, δηλαδή για δεύτερη θέση ή δεύτερη απασχόληση στο Δημόσιο. Με άλλα λόγια, το ΥΠΕΣ μπερδεύει την έννοια της πολυθεσίας με τον διορισμό, παρουσιάζοντας λάθος εικόνα του νόμου. 


Ένα ακόμη λάθος στο έγγραφο του ΥΠΕΣ είναι η αναφορά σε “ΝΠΙΔ του Δημοσίου”. Τέτοια κατηγορία δεν υπάρχει στη νομική μας τάξη. Υπάρχουν ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, με τα δεύτερα να μπορούν να ανήκουν στον δημόσιο τομέα αν ελέγχονται ή εποπτεύονται από το κράτος. Η χρήση λάθος ορολογίας δείχνει προχειρότητα και δημιουργεί σύγχυση στους πολίτες.

🔎 Συμπέρασμα: Το ΥΠΕΣ «στρώνει το χαλί» για το Υπουργείο Εργασίας ώστε να απαντήσει ότι χρειάζεται λύση της σχέσης. Αυτό όμως δεν πατάει ούτε στη νέα νομοθεσία (ν. 5157/2024), ούτε στη CRPD.


📌 Το έγγραφο του e-ΕΦΚΑ (29/07/2025) προς το Υπουργείο Εργασίας:

Ρωτά ρητά αν απαιτείται παραίτηση για συνταξιοδότηση υπαλλήλων δημοσίου/ΝΠΔΔ/ΟΤΑ (μετά το 2011, στο πρώην ΙΚΑ).

🔹 Γήρας (ν. 4554/2018) → δεν απαιτείται διακοπή.
🔹 Αναπηρία (ν. 4387/2016 & 5157/2024) → επίσης όχι.

➡️ Ο e-ΕΦΚΑ ζητά σαφή οδηγία, επισημαίνοντας ότι οι αιτήσεις πληθαίνουν μετά τις πρόσφατες αλλαγές.

📌 Σε συνδυασμό με το έγγραφο του ΥΠΕΣ (19/08/2025):

  • Και οι δύο φορείς δηλώνουν αναρμόδιοι να το λύσουν.
  • Το Υπουργείο Εργασίας είναι το μόνο αρμόδιο να εκδώσει εγκύκλιο - όμως καθυστερεί.

👉 Χάρη στις παρεμβάσεις μας, το ζήτημα τέθηκε επίσημα και θεσμικά, αναγνωρίστηκε το νομικό κενό και το Υπουργείο οφείλει πλέον να δώσει ξεκάθαρη απάντηση.

Επικαιροποίηση 11.10.2025

Ο Συνήγορος του Πολίτη, με επιστολή του (03.10.2025), παρενέβη επίσημα στο κρίσιμο ζήτημα που άνοιξε το έγγραφο του ΥΠΕΣ (30.06.2025). 

Ο ΣτΠ αναγνωρίζει ότι η διαφορετική αντιμετώπιση των δημοσίων υπαλλήλων με αναπηρία μπορεί να συνιστά δυσμενή διάκριση και ζητά διερεύνηση και βελτίωση της νομοθεσίας. 

Μισή η νίκη - έχουμε θεσμική στήριξη, αλλά δεν έχουμε ακόμη πλήρη εφαρμογή.
 
Περίληψη

Το έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη αφορά την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας σε απασχολούμενους στο Δημόσιο, βασισμένο σε αναφορές πολιτών και νομοθετικές αλλαγές. Εστιάζει στις συνέπειες για την υπηρεσιακή κατάσταση και επισημαίνει ασυνέπειες στην ερμηνεία και εφαρμογή.

Κύρια Νομοθετικά Σημεία

  • Με τον Ν. 4997/2022 (άρθρο 26) εισήχθη η δυνατότητα κύριας σύνταξης λόγω αναπηρίας (ποσοστό ≥50%) για ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ, υπό την προϋπόθεση διακοπής εργασίας.
  • Ο Ν. 5157/2024 (άρθρο 43) κατάργησε αυτή την προϋπόθεση από 1.1.2024, επιτρέποντας σύνταξη χωρίς διακοπή απασχόλησης, για όλους τους ασφαλισμένους.
  • Η εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 37/2024 περιορίζει το πεδίο εφαρμογής, διατηρώντας ειδικότερες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα (π.χ. λύση υπαλληλικής σχέσης πριν από αίτηση συνταξιοδότησης), ενώ απαντήσεις διοικητικών οργάνων (e-ΕΦΚΑ, Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων) επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί στην εργασία συνταξιούχων αναπηρίας, ανεξαρτήτως τομέα (δημόσιος/ιδιωτικός).

Θεσμικό και Διεθνές Πλαίσιο

  • Επισημαίνονται στρατηγικές για ενίσχυση απασχόλησης ατόμων με αναπηρία: Ευρωπαϊκή Στρατηγική 2021-2030, Εθνική Στρατηγική 2024-2030, όπου η Ελλάδα υστερεί (ποσοστό απασχόλησης 34% vs. ΕΕ 50%, χαμηλότερο για γυναίκες και βαριές αναπηρίες).
  • Θεμελιώνεται σε υπερνομοθετικούς κανόνες: Σύμβαση ΟΗΕ (Ν. 4074/2012, άρθρο 27) απαγορεύει διακρίσεις και προάγει διατήρηση εργασίας· Οδηγία ΕΕ 2000/78 απαιτεί προσαρμογές· Σύνταγμα (άρθρο 21 παρ. 6) εξασφαλίζει αυτονομία και επαγγελματική ένταξη.
  • Τονίζεται ότι διαφορετική μεταχείριση δημόσιων υπαλλήλων (π.χ. βάσει χρόνου πρόσληψης) συνιστά απαγορευμένη διάκριση, αντίθετη με υποχρεώσεις ενίσχυσης απασχόλησης.

Προβλήματα στην Πράξη

  • Ασυνέπειες: Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης (έγγραφο 30.6.2025) απορρίπτει μόνιμη απασχόληση/διορισμούς παράλληλα με σύνταξη, επικαλούμενη παλαιότερες διατάξεις (π.χ. Υπαλληλικός Κώδικας, Ν. 2738/1999), ενώ άλλα όργανα επιτρέπουν εργασία χωρίς περιορισμούς.

  • Παραδείγματα: Επιστροφή ποσών (π.χ. 6.089€ λόγω αναδρομικής σύνταξης), ανάκληση αιτήσεων, επιβαρύνσεις e-ΕΦΚΑ, κίνδυνοι για υπηρεσιακή κατάσταση λόγω αναδρομικότητας (Ν. 4961/2022).

  • Κριτική: Το παλαιό πλαίσιο (π.χ. απόλυση λόγω "ανικανότητας" - άρθρα 152-153 ΥΚ) είναι παρωχημένο, προσβλητικό και μη συμβατό με σύγχρονες αντιλήψεις αναπηρίας. Η ένταξη συντάξεων Δημοσίου σε e-ΕΦΚΑ (από 2011) απαιτεί ενιαία ρύθμιση.

Συμπέρασμα και Προτάσεις

Ο Συνήγορος του Πολίτη ζητά επανεξέταση του εγγράφου της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης (ΥΠΕΣ), ενιαία αντιμετώπιση σε όλους τους φορείς (χωρίς διακρίσεις), βελτίωση νομοθεσίας για εξάλειψη εμποδίων και εκτίμηση των συνεπειών στους καταλογισμούς αποδοχών. Υπογραμμίζει την αρμοδιότητά του για καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την ειδική αρμοδιότητα που έχει ως «Πλαίσιο Προαγωγής» για την προαγωγή της εφαρμογής της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν. 3094/2003, Ν. 4488/2017), προσφέροντας συνδρομή στους εμπλεκόμενους φορείς. Το έγγραφο απευθύνεται σε υπουργεία και φορείς για απόψεις και ενιαία λύση, προς όφελος των πολιτών με αναπηρία.

Το έγγραφο του ΣτΠ 


Επικαιροποίηση 12.10.2025
 
Ήδη είδαμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη παρενέβη θεσμικά για τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας στο Δημόσιο, αναδεικνύοντας δυσμενείς διακρίσεις και ζητώντας ενιαία εφαρμογή. Πρόκειται για θετική εξέλιξη, καθώς παρέχεται σημαντική θεσμική στήριξη για τα δικαιώματά μας.

Ωστόσο, δύο σημεία χρήζουν προσοχής:
  1. Η επιστολή στάλθηκε κυρίως σε υπουργεία όπως Εσωτερικών, Παιδείας και Υγείας, χωρίς άμεση ενημέρωση Εργασίας και Οικονομικών.

  2. Παρότι ήμουν από τους πρώτους που υπέβαλαν πλήρη αναφορά στον ΣτΠ (αρ. φακέλου 368114/17.03.2025), δεν ενημερώθηκα προσωπικά, ενώ άλλοι αναφέροντες έλαβαν κοινοποίηση. Η ενημέρωσή μου προήλθε μέσω μελών της ομάδας "Συνήγορος των ΑμεΑ".
Το έγγραφο προωθείται απόψε επίσημα στα Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, με κοινοποίηση στην ΕΣΑμεΑ, τον Συνήγορο του Πολίτη, την ΕΑΔ και σε όλες τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες.

📌 Πώς ξεκίνησε ο αγώνας:

Νοέμβριος 2024: Θέσαμε δημόσια και θεσμικά το ερώτημα για τη διακοπή ή μη της σύνταξης αναπηρίας σε περίπτωση διορισμού μέσω ΑΣΕΠ. Η απάντηση ήταν ευνοϊκή για εμάς - η σύνταξη δεν διακόπτεται.

Ιανουάριος 2025: Επιστολή προς το ΥΠΕΣ, που έμεινε αναπάντητη.

Μάρτιος 2025: Αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη (φάκελος 368114/17.03.2025) και καταγγελία στην ΕΑΔ για μη απάντηση του ΥΠΕΣ.

Ιούνιος 2025: Το ΥΠΕΣ, υπό πίεση, εξέδωσε το έγγραφο ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693/30-06-2025, που αποτέλεσε τη βάση της θεσμικής παρέμβασης του ΣτΠ.

📢 Το θετικό αποτέλεσμα:
Ο Συνήγορος του Πολίτη υιοθετεί πλέον πλήρως τα αιτήματα που θέσαμε:
ζητά ενιαία ερμηνεία/βελτίωση του νόμου, άρση των διοικητικών εμποδίων και προσαρμογή του δημοσιοϋπαλληλικού πλαισίου στις αρχές της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ.

🔹 Η Ελλάδα οφείλει να συμμορφωθεί με το άρθρο 27 της Σύμβασης - να επιτρέψει στα άτομα με αναπηρία να εργάζονται και να λαμβάνουν τη σύνταξή τους, όπως συμβαίνει ήδη στον ιδιωτικό τομέα.

Αυτή η εξέλιξη αποτελεί δικαίωση ενός συλλογικού αγώνα για ισοτιμία, αξιοπρέπεια και διοικητική συνέπεια. Η φωνή των πολιτών, όταν τεκμηριώνεται και επιμένει, μπορεί να αλλάξει νόμους.
 
Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής μου:
 
Ημερομηνία: 13 Οκτωβρίου 2025

Προς:

1.      Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης
1.1 Υπόψη Γενικού Γραμματέα Εργασιακών Σχέσεων
Email: ggergasias@yeka.gr
1.2 Υπόψη Γενικού Γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Email: gsss@yeka.gr
1.3 Κεντρικό Πρωτόκολλο
Email: protokolo@ypakp.gr
Έλαβε αρ. πρωτ. 26467/13.10.2025, με αποδέκτες τις υπηρεσίες: 
Γ.Γ. Εργασιακών Σχέσεων, Γ.Γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Γραμματεία Γ.Γ. Εργασιακών Σχέσεων, Γραμματεία Γ.Γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων

2.      Υπουργείο Οικονομικών
Υπόψη Γενικού Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής
Email: glk-ggr@glk.gr
13.10.2025: Προωθήθηκε επίσημα από Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής <glk-ggr2@glk.gr> στο email d22@glk.gr (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, Διεύθυνση Εισοδηματικής Πολιτικής), με κοινοποίηση στα email: glk-ggr@glk.gr, k.vrettos@minfin.gr

Κοιν.:

·        Συνήγορος του Πολίτη
Email: equality@synigoros.gr, kp@synigoros.gr

·        ΕΣΑμεΑ (Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία)
E-mail: esaea@otenet.gr

·        Υπουργείο Εσωτερικών
Υπόψη Ε. Βαλάκα, Α. Λέρα
Ε-
mail : e.valaka@ydmed.gov.gr, a.lera@ypes.gov.gr

Κοινοποίηση σε κοινοβουλευτικούς αποδέκτες
(παράκληση για διανομή σε όλους τους βουλευτές, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων):

·        Όλες οι κοινοβουλευτικές ομάδες

·        Ανεξάρτητοι βουλευτές

Θέμα: Προώθηση εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη (αρ. πρωτ. 362377/63121/2025-03.10.2025) - Ενημέρωση επί θεσμικών ζητημάτων συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας και απασχόλησης στο Δημόσιο

Αξιότιμοι κύριοι,

Σε συνέχεια του υπ’ αριθ. πρωτ.362377/63121/2025-03.10.2025 εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη, το οποίο αφορά την εφαρμογή του Νέου θεσμικού πλαισίου για τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας απασχολούμενων στο Δημόσιο - Συνέπειες ως προς την υπηρεσιακή κατάσταση, σας αποστέλλω το εν λόγω έγγραφο προς ενημέρωσή σας και θεσμική αξιοποίηση.

Ο ΣτΠ αναγνωρίζει ότι η διαφορετική αντιμετώπιση των δημοσίων υπαλλήλων με αναπηρία μπορεί να συνιστά δυσμενή διάκριση και ζητά διερεύνηση και βελτίωση της νομοθεσίας. 

Δεδομένου ότι το ζήτημα άπτεται τόσο της κοινωνικοασφαλιστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας όσο και της δημοσιονομικής και υπηρεσιακής αρμοδιότητας του Υπουργείου Οικονομικών, θεωρώ απαραίτητη την ενημέρωση των υπηρεσιών σας, ώστε να διασφαλισθεί:

·        η συνεπής εφαρμογή των άρθρων 21 παρ. 6 και 22 παρ. 1 του Συντάγματος,

·        η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της χώρας βάσει του άρθρου 27 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (Ν. 4074/2012),

·        και η ομοιόμορφη ερμηνεία των διατάξεων που αφορούν τη συνύπαρξη αναπηρικής σύνταξης και ενεργού υπαλληλικής σχέσης.

Η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη αποτελεί σημαντικό βήμα για την αποκατάσταση μιας μακροχρόνιας ασυνέπειας στη μεταχείριση των εργαζομένων με αναπηρία στον δημόσιο τομέα. Η θεσμική συνέργεια των Υπουργείων Εργασίας και Οικονομικών -στα οποία έχει απευθυνθεί το ΥΠΕΣ με ερωτήματα που εκκρεμεί να απαντηθούν (Αρ. Πρωτ.: ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693- 30.06.2025)- κρίνεται αναγκαία, ώστε να προληφθούν περαιτέρω ερμηνευτικές αποκλίσεις και φαινόμενα διοικητικής αστάθειας.

Συμβολή και περαιτέρω τεκμηρίωση της υπόθεσης

Επιπρόσθετα, τονίζω ότι:

• Ήδη από τον Νοέμβριο 2024 είχα θέσει το ζήτημα της διακοπής ή μη της σύνταξης αναπηρίας σε περίπτωση διορισμού ή πρόσληψης μέσω ΑΣΕΠ, απευθύνοντας σχετικό ερώτημα στο Υπουργείο Εργασίας και στον e-ΕΦΚΑ, με κοινοποίηση στην ΕΣΑμεΑ. Η παρέμβασή μου αυτή συνέβαλε στην προσοχή και εξέταση του ζητήματος από τις αρμόδιες υπηρεσίες, αποτελώντας θεμελιώδη βάση για τη μετέπειτα διαμόρφωση των θεσμικών απαντήσεων και εγγράφων. [1]
• Στις 08.01.2025 απέστειλα πρώτος επιστολή προς το Υπουργείο Εσωτερικών, θέτοντας τα ερωτήματα που προέκυψαν μετά τις διατάξεις του άρθρου 43 ν. 5157/2024 σε υπαλλήλους με αναπηρία.
• Όταν, μετά την πάροδο τουλάχιστον δύο μηνών, δεν έλαβα απαντήσεις, υπέβαλα αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη (αρ. φακέλου 368114/17.03.2025), επικαλούμενος τη θεσμική αρμοδιότητα του ΣτΠ, που έχει ως «Πλαίσιο Προαγωγής» (Ν. 4488/2017), για την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ. Στη συνέχεια, πρόσθεσα στην αναφορά μου το δελτίο τύπου της ΕΣΑμεΑ (24.06.2025) και την επιστολή της προς το υπουργείο Εσωτερικών (19.06.2025). [2]
• Ταυτόχρονα υπέβαλα καταγγελία στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας κατά του ΥΠΕΣ (αρ. πρωτ. 14225 ΕΙ 2025/17.03.2025), επισημαίνοντας τη μη ανταπόκριση του ΥΠΕΣ στα ερωτήματα και την παραβίαση διαδικασιών.

• Το Υπουργείο Εσωτερικών μου κοινοποίησε απάντηση προς τον Συνήγορο του Πολίτη, την ΕΑΔ, με κοινοποίηση στο Υπουργείο Εργασίας, Οικονομικών, e-ΕΦΚΑ και σε εμένα προσωπικά. Στην απάντησή του ανέφερε ότι έχει ήδη προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για τα ερωτήματα που τέθηκαν σχετικά με τροποποίηση συνταξιοδοτικών διατάξεων, αλλά δεν είναι το ίδιο αρμόδιο για την εφαρμογή τους, ότι έχουν γίνει συσκέψεις με συναρμόδιους φορείς και έχουν σταλεί σχετικά ερωτήματα, μεταξύ των οποίων και τα δικά μου, σε αρμόδιες υπηρεσίες. Ο e-ΕΦΚΑ, με δικό του έγγραφο (29/7/2025), έχει επίσης υποβάλει αντίστοιχα ερωτήματα στο Υπουργείο Εργασίας. Το ΥΠΕΣ κατέληξε λέγοντας ότι μόλις επιλυθούν τα ζητήματα θα ενημερωθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Χωρίς να χάσω περαιτέρω χρόνο, έστειλα αίτημα να μου χορηγηθούν τα δύο σχετικά έγγραφα (πρόκειται για τα ερωτήματα του ΥΠΕΣ και του e-ΕΦΚΑ προς τα αρμόδια υπουργεία): 1.  Το με αρ. πρωτ. ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693/30-6-2025 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών (Σχετ. 4). 2.  Το με αρ. πρωτ. 1102095/29-7-2025 έγγραφο του e-ΕΦΚΑ (Σχετ. 5).
• Κατόπιν τούτων, ζήτησα και τελικά έλαβα το επίμαχο έγγραφο του ΥΠΕΣ (ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693/30-6-2025) μέσω της ΕΑΔ, καθιστώντας το δημόσιο και κοινοποιήσιμο. Πάνω σε αυτό το έγγραφο ο Συνήγορος του Πολίτη έκανε θεσμική παρέμβαση (με το δικό του έγγραφο, αρ. πρωτ. 362377/63121/2025-03.10.2025).

Το θετικό αποτέλεσμα:
Ο Συνήγορος του Πολίτη υιοθετεί πλέον πλήρως τα αιτήματα που θέσαμε:
ζητά ενιαία ερμηνεία/βελτίωση του νόμου, άρση των διοικητικών εμποδίων και προσαρμογή του δημοσιοϋπαλληλικού πλαισίου στις αρχές της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ.

Η Ελλάδα οφείλει να συμμορφωθεί με το άρθρο 27 της Σύμβασης CRPD - να επιτρέψει στα άτομα με αναπηρία να εργάζονται/υπηρετούν στο Δημόσιο και να λαμβάνουν τη σύνταξή τους, όπως συμβαίνει ήδη στον ιδιωτικό τομέα.

Θεωρώ ότι η προώθηση του εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη, προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (Υπουργείο Εργασίας, Οικονομικών, ΕΣΑμεΑ, κ.ά.), είναι σημαντική, καθώς το έγγραφο θέτει κρίσιμα ερωτήματα για εφαρμογή και ερμηνεία των νόμων. Πρόκειται για σημαντικό βήμα προόδου προς την κατεύθυνση της θεσμικής αποκατάστασης και της ισότιμης μεταχείρισης των δημοσίων υπαλλήλων με αναπηρία.

Επισημαίνω ότι ήμουν μεταξύ των πρώτων πολιτών που υπέβαλαν αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη για το ζήτημα αυτό (αρ. φακέλου 368114/17.03.2025), με πλήρη τεκμηρίωση και θεσμικό υπόμνημα. Ωστόσο, δεν ενημερώθηκα επισήμως για το περιεχόμενο της παρέμβασης του ΣτΠ (με το υπ’ αριθ. πρωτ. 362377/63121/2025-03.10.2025 έγγραφο), παρότι άλλοι αναφέροντες έλαβαν σχετική κοινοποίηση. Η ενημέρωση μου προήλθε μέσω μελών της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ». Θεωρώ, συνεπώς, ότι η παρούσα προώθηση εξυπηρετεί και την αποκατάσταση της ενημέρωσης όλων των εμπλεκομένων με ίσους όρους.

Συνημμένα, για την πληρέστερη ενημέρωση των αποδεκτών, αποστέλλεται και το έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών (αρ. πρωτ. ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693/30-6-2025), το οποίο αποτέλεσε αντικείμενο επεξεργασίας από τον Συνήγορο του Πολίτη.

Το εν λόγω έγγραφο εκδόθηκε σε συνέχεια των ερωτημάτων που είχα απευθύνει στο Υπουργείο ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, το οποίο δεν είχε ανταποκριθεί.

Ως συνέπεια, υπέβαλα αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη (αρ. φακέλου 368114/17.03.2025) και καταγγελία στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (αρ. πρωτ. 14225 ΕΙ 2025/17.03.2025), διασφαλίζοντας θεσμική παρέμβαση και προώθηση του ζητήματος.

Το έγγραφο του ΥΠΕΣ θέτει σημαντικά ερωτήματα προς το Υπουργείο Εργασίας σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 43 του ν. 5157/2024 και την ενιαία αντιμετώπιση των συνταξιούχων αναπηρίας στο Δημόσιο.

Επιπλέον, η παρούσα κοινοποιείται σε όλες τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες και στους Ανεξάρτητους Βουλευτές, ώστε να υπάρξει πλήρης κοινοβουλευτική ενημέρωση επί των ζητημάτων που αναδεικνύονται.

Παραμένω στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω πληροφορία ή τεκμηρίωση επί του θέματος.

Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Ακτιβιστής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Δημιουργός της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Μέλος της κοινωνίας των πολιτών κατά το άρθρο 33 παρ. 3 της Σύμβασης
CRPD
Email:


Σημείωση προς ενημέρωση:
Ακολουθεί περίληψη του εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη (03.10.2025), για πλήρη κατανόηση των θεμάτων που θίγονται και των προτάσεων που διατυπώνονται.




Περίληψη του εγγράφου

Το έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη αφορά την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας σε απασχολούμενους στο Δημόσιο, βασισμένο σε αναφορές πολιτών και νομοθετικές αλλαγές. Εστιάζει στις συνέπειες για την υπηρεσιακή κατάσταση και επισημαίνει ασυνέπειες στην ερμηνεία και εφαρμογή.

Κύρια Νομοθετικά Σημεία

  • Με τον Ν. 4997/2022 (άρθρο 26) εισήχθη η δυνατότητα κύριας σύνταξης λόγω αναπηρίας (ποσοστό ≥50%) για ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ, υπό την προϋπόθεση διακοπής εργασίας.
  • Ο Ν. 5157/2024 (άρθρο 43) κατάργησε αυτή την προϋπόθεση από 1.1.2024, επιτρέποντας σύνταξη χωρίς διακοπή απασχόλησης, για όλους τους ασφαλισμένους.
  • Η εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 37/2024 περιορίζει το πεδίο εφαρμογής, διατηρώντας ειδικότερες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα (π.χ. λύση υπαλληλικής σχέσης πριν από αίτηση συνταξιοδότησης), ενώ απαντήσεις διοικητικών οργάνων (e-ΕΦΚΑ, Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων) επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί στην εργασία συνταξιούχων αναπηρίας, ανεξαρτήτως τομέα (δημόσιος/ιδιωτικός).

Θεσμικό και Διεθνές Πλαίσιο

  • Επισημαίνονται στρατηγικές για ενίσχυση απασχόλησης ατόμων με αναπηρία: Ευρωπαϊκή Στρατηγική 2021-2030, Εθνική Στρατηγική 2024-2030, όπου η Ελλάδα υστερεί (ποσοστό απασχόλησης 34% vs. ΕΕ 50%, χαμηλότερο για γυναίκες και βαριές αναπηρίες).
  • Θεμελιώνεται σε υπερνομοθετικούς κανόνες: Σύμβαση ΟΗΕ (Ν. 4074/2012, άρθρο 27) απαγορεύει διακρίσεις και προάγει διατήρηση εργασίας· Οδηγία ΕΕ 2000/78 απαιτεί προσαρμογές· Σύνταγμα (άρθρο 21 παρ. 6) εξασφαλίζει αυτονομία και επαγγελματική ένταξη.
  • Τονίζεται ότι διαφορετική μεταχείριση δημόσιων υπαλλήλων (π.χ. βάσει χρόνου πρόσληψης) συνιστά απαγορευμένη διάκριση, αντίθετη με υποχρεώσεις ενίσχυσης απασχόλησης.

Προβλήματα στην Πράξη

  • Ασυνέπειες: Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης (έγγραφο 30.6.2025) απορρίπτει μόνιμη απασχόληση/διορισμούς παράλληλα με σύνταξη, επικαλούμενη παλαιότερες διατάξεις (π.χ. Υπαλληλικός Κώδικας, Ν. 2738/1999), ενώ άλλα όργανα επιτρέπουν εργασία χωρίς περιορισμούς.
  • Παραδείγματα: Επιστροφή ποσών (π.χ. 6.089€ λόγω αναδρομικής σύνταξης), ανάκληση αιτήσεων, επιβαρύνσεις e-ΕΦΚΑ, κίνδυνοι για υπηρεσιακή κατάσταση λόγω αναδρομικότητας (Ν. 4961/2022).
  • Κριτική: Το παλαιό πλαίσιο (π.χ. απόλυση λόγω "ανικανότητας" - άρθρα 152-153 ΥΚ) είναι παρωχημένο, προσβλητικό και μη συμβατό με σύγχρονες αντιλήψεις αναπηρίας. Η ένταξη συντάξεων Δημοσίου σε e-ΕΦΚΑ (από 2011) απαιτεί ενιαία ρύθμιση.

Συμπέρασμα και Προτάσεις

Ο Συνήγορος του Πολίτη ζητά επανεξέταση του εγγράφου της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης (ΥΠΕΣ), ενιαία αντιμετώπιση σε όλους τους φορείς (δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, χωρίς διακρίσεις), βελτίωση νομοθεσίας για εξάλειψη εμποδίων και εκτίμηση των συνεπειών στους καταλογισμούς αποδοχών. Υπογραμμίζει την αρμοδιότητά του για καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την ειδική αρμοδιότητα που έχει ως «Πλαίσιο Προαγωγής» για την προαγωγή της εφαρμογής της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν. 3094/2003, Ν. 4488/2017), προσφέροντας συνδρομή στους εμπλεκόμενους φορείς. Το έγγραφο απευθύνεται σε υπουργεία και φορείς για απόψεις και ενιαία λύση, προς όφελος των πολιτών με αναπηρία.




[1]  «Δεν διακόπτεται η σύνταξη αναπηρίας σε περιπτώσεις διορισμού στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ»

Read more at Taxheaven: https://www.taxheaven.gr/news/69074/den-diakoptetai-h-syntaxh-anaphrias-se-periptwseis-diorismoy-sto-dhmosio-mesw-asep

[2] Δελτίο Τύπου ΕΣΑμεΑ / Επιστολή προς ΥΠΕΣ: «Αναγκαία εναρμόνιση της νομοθεσίας για την απασχόληση συνταξιούχων λόγω αναπηρίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα»
https://www.esamea.gr/el/article/synexizontai-ta-empodia-sthn-efarmogh-ths-rythmishs-gia-thn-apasxolhsh-syntaxioyxwn-logw-anaphrias

 

Επικαιροποίηση 18.10.2025

Προωθήσαμε την επιστολή μας προς τον Υπουργό Επικρατείας, Χρήστο - Γεώργιο Σκέρτσο, αξιοποιώντας την ειδική αρμοδιότητά του βάσει του άρθρου 69 του Ν. 4488/2017 για τον συντονισμό και την εποπτεία της εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD).

Η επιστολή, η οποία αφορά τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας και την απασχόληση στο Δημόσιο, έχει στόχο να διασφαλίσει:
• Την ενιαία εφαρμογή της Σύμβασης CRPD σε όλα τα αρμόδια Υπουργεία.
• Την ισότιμη μεταχείριση των δημοσίων υπαλλήλων με αναπηρία.
• Την πλήρη ενημέρωση και συντονισμό μεταξύ των συναρμόδιων φορέων (Υπουργείο Εργασίας, Οικονομικών, Εσωτερικών, ΣτΠ, ΕΣΑμεΑ).

Η παρέμβαση αυτή υπερβαίνει πιθανές παραλείψεις ή πολιτική αβελτηρία και υπογραμμίζει ότι ο Υπουργός Επικρατείας έχει θεσμική ευθύνη για την εφαρμογή της Σύμβασης CRPD σε όλη τη Δημόσια Διοίκηση.

Το κείμενο της επιστολής:

Προς 
mincoord@primeminister.gr,  ypep@primeminister.gr,
Στις 19.10.2025 προωθήθηκε και στο Email ncamea@government.gr

Θέμα: Προώθηση εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη (362377/63121/2025) – Ενημέρωση του Υπουργού Επικρατείας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 69 του Ν. 4488/2017

 Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Επικαλούμενος την ειδική αρμοδιότητα του Υπουργού Επικρατείας, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 69 του Ν. 4488/2017, σχετικά με τον συντονισμό και την εποπτεία της εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (Ν. 4074/2012), σας προωθώ την επιστολή μου της 13ης Οκτωβρίου 2025, η οποία έχει ήδη διαβιβαστεί στα αρμόδια Υπουργεία, τον Συνήγορο του Πολίτη, την ΕΣΑμεΑ και τη Βουλή των Ελλήνων.

Η επιστολή αφορά θεσμικά ζητήματα συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας και απασχόλησης στο Δημόσιο, επί των οποίων ο Συνήγορος του Πολίτη έχει ήδη παρέμβει με το υπ’ αριθ. πρωτ. 362377/63121/2025 έγγραφό του (03.10.2025).

Στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς σας για τη διασφάλιση της συνεκτικής εφαρμογής της Σύμβασης CRPD σε όλα τα Υπουργεία, θεωρώ κρίσιμη την ενημέρωσή σας για το περιεχόμενο της παρέμβασης του Συνηγόρου του Πολίτη, καθώς και για τις εκκρεμότητες συντονισμού μεταξύ των Υπουργείων Εργασίας, Οικονομικών και Εσωτερικών.

Επισυνάπτω το σχετικό υλικό και παραμένω στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση.

Συνημμένα:

  1. Η επιστολή της 13.10.2025 (6 σελίδες)

  2. Το έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη (362377/63121/2025 – 03.10.2025)

  3. Το έγγραφο του ΥΠΕΣ (ΔΙΔΑΔ/Φ.26.33/1358/6693 – 30.06.2025)


Παρακαλώ για:

  1. Την πρωτοκόλληση του παρόντος και του συνημμένου υπομνήματος.

  2. Την κοινοποίησή του στις συναρμόδιες υπηρεσίες και φορείς.

  3. Την ενημέρωσή μου για τον αριθμό πρωτοκόλλου και την περαιτέρω πορεία της υπόθεσης.


Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΑμεΑ
Δημιουργός της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Μέλος της κοινωνίας των πολιτών βάσει του άρθρου 33 παρ. 3 της CRPD

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούμε, εφόσον επιθυμείτε απάντηση στο ερώτημα σας, καλύτερα να έρθετε στη διαδικτυακή ομάδα του Facebook «Συνήγορος των ΑμεΑ», διότι εδώ πλέον δεν προλαβαίνουμε να δίνουμε απαντήσεις, καθώς τα ερωτήματα που λαμβάνουμε σε καθημερινή βάση είναι πάρα πολλά.
Ο σύνδεσμος που οδηγεί στην ομάδα μας: https://www.facebook.com/groups/sinigoros.amea/