Τρίτη 15 Αυγούστου 2017

Ο Συνήγορος θα επανέλθει στο θέμα της φορολογικής αντιμετώπισης των προνοιακών επιδομάτων

Την επόμενη ημέρα, 16/08/2017, λάβαμε απάντηση από τον Συνήγορο του Πολίτη, ως εξής:

Αγαπητέ κύριε Μπαρδάκη,
Σε συνέχεια των μηνυμάτων σας στις 15 Αυγούστου 2017 θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι λάβαμε τον σχολιασμό σας σχετικά με το απαντητικό έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.

Όπως έχετε ενημερωθεί ο Συνήγορος του Πολίτη θα επανέλθει στο θέμα της φορολογικής αντιμετώπισης των προνοιακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία και θα σας ενημερώσει όταν υπάρξει σχετική εξέλιξη.

Από τη Γραμματεία Σχέσεων Κράτους-Πολίτη



Αθήνα, 15 Αυγούστου 2017

 Υπόψη:
 - Συνήγορου του Πολίτη, αξιότιμο κύριο, Ανδρέα Ι. Ποττάκη
- κυρίας Ε. Σαββίδη (Βοηθός Συνήγορου του Πολίτη)
 - κυρίας Ε. Μπενέκου

ΘΕΜΑ:  Σχολιασμός επί του απαντητικού εγγράφου της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, προς τον Συνήγορο του Πολίτη, με α
ριθ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Α 1099109 ΕΞ 2017 «Φορολογική αντιμετώπιση προνοιακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία».

   Αξιότιμοι κύριοι,
 Λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι σύμφωνα με το άρθρο 7, παρ.2, του Ν.4172/2013, ο Κ.Φ.Ε. διακρίνει τις ακόλουθες κατηγορίες ακαθάριστων εισοδημάτων:

α) εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις,
β) εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα,
γ) εισόδημα από κεφάλαιο και
δ) εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου

  Επίσης, το απόσπασμα από την υπ’ αρ. 375/13.10.2009, Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Τμήμα ΣΤ’) για τη νομική ερμηνεία που έχει δοθεί στη τριμερή θεωρία της έννοιας του εισοδήματος:

3. Από τις προαναφερόμενες διατάξεις συνάγεται ότι ούτε στο Σύνταγμα ούτε στον φορολογικό νόμο περιέχεται ορισμός της έννοιας του εν γένει φορολογικού εισοδήματος. Ενόψει τούτου, η φορολογική θεωρία και νομολογία έχει διαμορφώσει ίδια κριτήρια περί της έννοιας του φορολογικού εισοδήματος, με βάση τις αρχές που εφαρμόζονται στο Αστικό Δίκαιο για τον καθορισμό της έννοιας των καρπών πράγματος ή δικαιώματος (άρθρα 961, 840 του Α.Κ.). Τα συνθετικά δε στοιχεία της έννοιας του εισοδήματος, υπό το Αστικό Δίκαιο, είναι η σταθερότητα της υπό εκμετάλλευση πηγής του εισοδήματος, η περιοδικότητα του προϊόντος και ο χρηματικός χαρακτήρας του προϊόντος ή και το επιδεκτικό άμεσης μετατροπής της αξίας του σε χρήμα (βλ. Λ. Θεοχαρόπουλο «Φορολογικό Δίκαιο,» Τόμος δεύτερος Ημ. Α’, σελ. 9, 23). Με βάση εκκίνησης τις παραπάνω αρχές του Αστικού Δικαίου, στην Ελλάδα κρατεί η τριμερής θεωρία του εισοδήματος, η οποία αποτελεί συγκερασμό της θεωρίας της περιοδικότητας και της θεωρίας των πηγών του εισοδήματος.
  
 
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, τα εννοιολογικά στοιχεία του εισοδήματος είναι τρία: α) η περιοδικότητα, δηλαδή η επανάληψη του εισοδήματος κατά κανονικά διαστήματα ή η δυνατότητα επανάληψης αυτού, β) η ύπαρξη μόνιμης πηγής εισοδήματος, η οποία δεν εξαντλείται με την παραγωγή του εισοδήματος και η οποία αποτελεί την προϋπόθεση της περιοδικότητας και γ) η διαρρύθμιση ή εκμετάλλευση της πηγής, με τον σκοπό εξασφάλισης συνεχώς εισοδήματος, δεδομένου ότι το εισόδημα δεν παράγεται αυτομάτως αλλά κατόπιν οικονομικής προσπάθειας (Ν. Τότση «Φορολογία Εισοδήματος», έκδοση 1984, σελ. 44-48, Σ.τ.Ε. 2217/1988, 855/1986). Έτσι, ο ισχύων ΚΦΕ ρητά εφαρμόζει κατ’ αρχήν τη θεωρία των πηγών του εισοδήματος, με την ταξινόμηση των διαφόρων ειδών εισοδημάτων σε επιμέρους κατηγορίες (άρθρο 4), ενώ στα άρθρα 20 έως 51 προσδιορίζει ειδικά για κάθε κατηγορία και με έντονα τα χαρακτηριστικά της περιοδικότητας την έννοια του εισοδήματος από τη συγκεκριμένη πηγή, την οποία άλλοτε διευρύνει και άλλοτε περιορίζει με ρητή και ειδική πρόβλεψη, ώστε να βρίσκεται σε αρμονία με τις επιταγές του άρθρου 78 του Συντάγματος, κατά το οποίο ουδείς φόρος επιβάλλεται και ουδεμία απαλλαγή ή εξαίρεση από τη φορολογία παρέχεται χωρίς τυπικό νόμο, που καθορίζει ειδικά το είδος της περιουσίας και το εισόδημα στο οποίο αναφέρεται ο φόρος.

  Κατά συνέπεια, προκειμένου κάποιο έσοδο του φορολογούμενου να χαρακτηριστεί ως εισόδημα και να φορολογηθεί, εφόσον δεν θεωρείται ευθέως από τον ΚΦΕ ή από ειδική διάταξη νόμου ως εισόδημα, πρέπει να διερευνηθεί αν αυτό συγκεντρώνει τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της έννοιας του εισοδήματος, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί στη νομολογία με βάση τις αρχές του Αστικού Δικαίου και τις ειδικότερες διατάξεις των άρθρων 20-51 του ΚΦΕ, στις οποίες απεικονίζεται, όχι αμιγής, η τριμερής θεωρία του εισοδήματος και βάσει των χαρακτηριστικών αυτών να καταταχθεί σε μία από τις κατηγορίες Α έως Ζ, που προβλέπονται στο άρθρο 4 του ανωτέρω Κώδικα. Κατά την έννοια δηλαδή και το πνεύμα των παραπάνω διατάξεων του Συντάγματος και του ΚΦΕ ως εισόδημα φορολογείται, έστω και αν δεν κατονομάζεται ρητά στον νόμο, εφόσον υφίσταται περιοδικότητα και διαρκώς εκμεταλλεύσιμη πηγή αυτού, το αντάλλαγμα της προσωπικής εργασίας ή οι καρποί περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου και όχι και κάθε άλλη προσαύξηση της περιουσίας του, εκτός αν αυτή δυνάμει ειδικής διάταξης νόμου λογίζεται, για την υπαγωγή στον φόρο, ως εισόδημα (βλ. Ολομ. ΝΣΚ 387/2005, 573/1994, ΝΣΚ Τμήμα Ε’ 777/1999, Σ.τ.Ε. 2217/1988 – Σ.τ.Ε. 855/1986).

   Όπως επίσης, τα παρακάτω αποσπάσματα από τη Γνωμοδότηση 158/2017, ΝΣΚ (Τμήμα ΣΤ’):

«Μία από τις ουσιώδεις διαφορές της κοινωνικής πρόνοιας από την κοινωνική ασφάλιση είναι και ο επικουρικός χαρακτήρας της προνοιακής  προστασίας , που σημαίνει ότι η πρόνοια καλύπτει όσους δεν έχουν άλλη προστασία,  όπως από την κοινωνική ασφάλιση (Πατρ. Παπαρρηγοπούλου – Πεχλιβανίδη «Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης» 2η έκδοση, σελ. 26 επ.)».

«Σύμφωνα δε με την απόφαση με αριθμό 1088/2016 του ΣτΕ  το εξωιδρυματικό επίδομα του άρθρου 42 του ν. 1140/1981 έχει κοινωνικοασφαλιστικό και όχι προνοιακό χαρακτήρα. Τούτο διότι η παροχή αυτή προϋποθέτει την ύπαρξη ασφαλιστικής σχέσης , δεδομένου ότι το επίδομα αυτό χορηγείται σε πρόσωπα αμέσως ή εμμέσως ασφαλισμένα.»

Διαπιστώνουμε τα εξής:

α): Στο απαντητικό της έγγραφο η ΑΑΔΕ αναφέρει ότι:

 
Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες εμπίπτει στις κατηγορίες εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις που απαλλάσσονται από το φόρο (περ. δ' της παρ. 2 του άρθρου 14 του ΚΦΕ)

 
β): Η ΑΑΔΕ, συνεχίζοντας, ερμηνεύει για τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται σε ΑμεΑ, ότι:

IV. Κατόπιν των ανωτέρω σας ενημερώνουμε ότι τα απαριθμούμενα στο έγγραφο σας επιδόματα εμπίπτουν στην κατηγορία του εξωϊδρυματικού επιδόματος και κάθε συναφούς ποσού και συνεπώς απαλλάσσονται του φόρου σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις του ΚΦΕ.

  Όμως, σύμφωνα και με το παραπάνω απόσπασμα, από την απόφαση με αριθμό 1088/2016, του Συμβουλίου της Επικρατείας, το εξωιδρυματικό επίδομα του άρθρου 42 του ν. 1140/1981 έχει κοινωνικοασφαλιστικό και όχι προνοιακό χαρακτήρα. Τούτο διότι η παροχή αυτή προϋποθέτει την ύπαρξη ασφαλιστικής σχέσης , δεδομένου ότι το επίδομα αυτό χορηγείται σε πρόσωπα αμέσως ή εμμέσως ασφαλισμένα.

  Όπως ήδη γνωρίζετε, τα κοινωνικά βοηθήματα που καταβάλλονται από το κράτος στα άτομα με αναπηρίες έχουν προνοιακό/μη ανταποδοτικό χαρακτήρα και δεν απαιτούν ύπαρξη προηγούμενης ασφαλιστικής σχέσης ή απασχόλησης.
 
  Επομένως, όταν η ΑΑΔΕ θεωρεί ότι τα παραπάνω προνοιακά επιδόματα εμπίπτουν στις κατηγορίες εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις που απαλλάσσονται από το φόρο, δεν στηρίζεται σε διάταξη ή σε κάποια λογική και προβάλλει ένα αυθαίρετο συμπέρασμα! 

  Σας θυμίζω ότι, όσο η ΑΑΔΕ συνεχίζει την με την ίδια στάση, τα κοινωνικά βοηθήματα που καταβάλλονται στα άτομα με αναπηρία, για πρώτη φορά στα χρονικά προσαυξάνουν το φορολογητέο εισόδημά τους, επιβαρύνοντάς τα με απώλειες κοινωνικών παροχών, οικονομικών ή σε είδος, επειδή  προϋποθέτουν εισοδηματικό κριτήριο.

Ενδεικτικά, σας αναφέρω τις παροχές που χάνονται:
 Οικογενειακά επιδόματα (επιδόματα στήριξης τέκνων κτλ), Κοινωνικό τιμολόγιο ΔΕΗ, Εισοδηματική ενίσχυση οικογενειών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, παροχές από τη δράση Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής (ΕΣΠΑ), Δελτίο Μετακίνησης ΑμεΑ, ΕΚΑΣ, κτλ.),

Όπως και τις περιπτώσεις όπου επιβαρύνονται με άδικη φορολογία:
ΕΝΦΙΑ (αφού χάνεται το δικαίωμα της μείωσής του), Εισφορά Αλληλεγγύης, κτλ.

     Επειδή, με το υπ’ αριθμόν 216774/32151/2017,στις 20/07/2017, έγγραφό σας, μου έχετε υποσχεθεί ότι ο Συνήγορος θα επανέλθει στο θέμα της φορολογικής αντιμετώπισης των προνοιακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία και ότι θα με ενημερώσετε για οποιαδήποτε σχετική εξέλιξη,
 
  θεώρησα αναγκαίο να σας στείλω τούτον εδώ τον σχολιασμό, - όπως είχα άλλωστε ενημερώσει και τη συνεργάτη σας, κυρία Ευανθία Μπενέκου, την οποία εκτιμώ για τη συνεργασία της, - ευελπιστώντας να βοηθήσω το έργο του Συνήγορου του Πολίτη.

  
   Ο άμεσα ενδιαφερόμενος πολίτης, αλλά και δημιουργός/διαχειριστής της διαδικτυακής ομάδας ακτιβισμού υπέρ των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, η οποία απαριθμεί ήδη περί τα 27.000 μέλη, «Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΩΝ ΑΜΕΑ».

Ανδρέας Μπαρδάκης

http://logistis-amea.blogspot.gr/ και http://logistisamea.blogspot.gr/

© Ανδρέας Μπαρδάκης (Ελεύθερο προς αναπαραγωγή/αναδημοσίευση)

Twitter

http://logistis-amea.blogspot.com/

Έκτακτη πρόσκληση στους φίλους αναγνώστες που ρωτούν:
Ελάτε στην ομάδα μας ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΩΝ ΑΜΕΑ προκειμένου να συμμετέχετε στην ομαδική μας προσπάθεια.


Οι συνεργάτες και τα μέλη της ομάδας μας θα σας εξυπηρετήσουν.
https://www.facebook.com/groups/sinigoros.amea/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούμε, εφόσον επιθυμείτε απάντηση στο ερώτημα σας, καλύτερα να έρθετε στη διαδικτυακή ομάδα του Facebook «Συνήγορος των ΑμεΑ», διότι εδώ πλέον δεν προλαβαίνουμε να δίνουμε απαντήσεις, καθώς τα ερωτήματα που λαμβάνουμε σε καθημερινή βάση είναι πάρα πολλά.
Ο σύνδεσμος που οδηγεί στην ομάδα μας: https://www.facebook.com/groups/sinigoros.amea/