Προκειμένου να ξεκαθαριστεί αν ο συνταξιούχος αναπηρίας δικαιούται ταυτόχρονα με τη σύνταξη και το επίδομα ανεργίας, ειδικά μετά τις πρόσφατες διατάξεις που του επιτρέπουν να απασχολείται με ταυτόχρονη λήψη της σύνταξής του, καθώς και να εγγράφεται στο ειδικό μητρώο ανέργων ΑμεΑ της ΔΥΠΑ, απευθύναμε ερώτημα στις αρμόδιες υπηρεσίες της ΔΥΠΑ, του Υπουργείου Εργασίας καθώς και στη ΓΓ Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής.
Δευτέρα 14 Απριλίου 2024
Προς:
- ΔΥΠΑ (ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ)
📧 info@dypa.gov.gr
Υπηρεσίες Πρωτοκόλλου Διοίκησης
📧 diekp1@dypa.gov.gr
Έλαβε αρ. πρωτ. ΔΥΠΑ 330858/14.04.2025 με βεβαίωση καταχώρησης αιτήματος από το Υπουργείο Εργασίας, Δ/νση Υποστήριξης Ανθρώπινου Δυναμικού & Υπηρεσιών
Διοίκηση ΔΥΠΑ:
📧 dioikisi@dypa.gov.gr
Κέντρο Υποστήριξης Ανεργίας και
Υπηρεσίες Απασχόλησης:
📧 support@dypa.gov.gr
- ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
📧 ypa@ypakp.gr
Τμήμα Γραμματείας
📧 protokolo@ypakp.gr
Έλαβε τον αρ. πρωτ. 9946/14.04.2025 με αποδέκτη τη Δ. Παροχών Κύριας Σύνταξης
ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΩΣ Γ.Γ.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων
📧 gsss@yeka.gr
📧 gga@ypakp.gr
Κοινοποίηση:
Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με
Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)
📧 esaea@otenet.gr
Θέμα: Ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα ταυτόχρονης λήψης σύνταξης λόγω
αναπηρίας και επιδόματος ανεργίας
Αξιότιμοι κύριοι/κυρίες,
Με το παρόν υπόμνημα επιθυμώ να υποβάλω τεκμηριωμένο ερώτημα σχετικά με τη
δυνατότητα ταυτόχρονης λήψης σύνταξης αναπηρίας από τον e-ΕΦΚΑ και επιδόματος ανεργίας από τη Δ.ΥΠ.Α. από το ίδιο
πρόσωπο.
Συγκεκριμένα:
1. Η σύνταξη λόγω αναπηρίας καταβάλλεται ως παροχή αποζημίωσης
ασφαλιστικού κινδύνου (αναπηρία), βάσει εισφορών στον αντίστοιχο κλάδο
σύνταξης.
2. Το επίδομα ανεργίας αποτελεί επίσης παροχή, βάσει εισφορών στον κλάδο
ανεργίας, με σκοπό την κάλυψη του ασφαλιστικού κινδύνου της ανεργίας.
3. Πρόκειται για δύο διαφορετικούς ασφαλιστικούς κλάδους και διακριτούς
σκοπούς παροχών, γεγονός που ενισχύει την αυτοτέλεια και τη συμβατότητα των
παροχών.
4. Σύμφωνα με το άρθρο 182, Ν. 5078/2023, προβλέπεται ότι τα άτομα με
σωματική αναπηρία, με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) και άνω, δικαιούνται να
εγγράφονται στο Ψηφιακό Μητρώο της Δ.ΥΠ.Α. ή σε επιμέρους μητρώο που τηρεί η
Δ.ΥΠ.Α. για τον σκοπό αυτό.
5. Με τις πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 43, ν. 5157/2024, τροποποιήθηκε
το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 11Α του Ν. 4387/2016, περί συντάξεως λόγω
αναπηρίας από κοινή νόσο με τη διαγραφή των λέξεων «έχουν διακόψει με
οποιονδήποτε τρόπο την υπακτέα στην ασφάλιση εργασία ή απασχόληση ή ιδιότητά
τους και», προκειμένου αυτές να εναρμονιστούν προς το νέο νομοθετικό πλαίσιο
απασχόλησης συνταξιούχων λόγω αναπηρίας (άρθρο 20 ν. 4387/2016), σύμφωνα με το
οποίο, οι εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ, μεταξύ άλλων, λόγω
αναπηρίας, που αναλαμβάνουν υπακτέα σε ασφάλιση απασχόληση, συνεχίζουν κατά τη
διάρκεια αυτής να λαμβάνουν το σύνολο της κύριας και επικουρικής σύνταξης που
δικαιούνται από τον Φορέα.
Συνεπώς, ερωτώνται οι αρμόδιες υπηρεσίες:
Υφίσταται, κατά την ισχύουσα νομοθεσία ή με βάση ερμηνευτικές εγκυκλίους,
περιορισμός ή ασυμβατότητα στη λήψη επιδόματος ανεργίας από συνταξιούχο λόγω
αναπηρίας που πληροί τις προϋποθέσεις του κλάδου ανεργίας;
Παρακαλώ όπως με ενημερώσετε εγγράφως εάν προβλέπεται κάποια απαγορευτική
διάταξη ή διοικητική πρακτική που αποκλείει τη συμβατότητα των δύο αυτών
παροχών, και σε ποια νομική ή διοικητική βάση αυτή στηρίζεται.
Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης,
άμεσα ενδιαφερόμενος πολίτης (συνταξιούχος αναπηρίας), ακτιβιστής για τα
δικαιώματα των ΑμεΑ και δημιουργός της διαδικτυακής κοινότητας «Συνήγορος των
ΑμεΑ».
Email επικοινωνίας:
Ενημέρωση (23.05.2025) α' μέρος:
Σε συνέχεια της ανεπαρκώς τεκμηριωμένης απάντησης που έλαβα από τη ΔΥΠΑ στις 22/05/2025, υπέβαλα επίσημη ένσταση και αίτημα επανεξέτασης, με κοινοποίηση στην ΕΣΑμεΑ και την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Θέτω εκ νέου το ζήτημα της δυνατότητας ταυτόχρονης λήψης σύνταξης αναπηρίας και επιδόματος ανεργίας, ζητώντας πλήρη νομική αιτιολόγηση και διευκρινίσεις για τη συμβατότητα της εφαρμοζόμενης πρακτικής με τη νομοθεσία και τα δικαιώματα των ΑμεΑ.
Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής μου:
Παρασκευή, 23 Μαΐου 2025
Προς:
- ΔΥΠΑ (Δημόσια Υπηρεσία
Απασχόλησης)
diekp1@dypa.gov.gr (Υπηρεσίες Πρωτοκόλλου Διοίκησης)
da3@dypa.gov.gr (Τμήμα Τακτικών Παροχών Ανεργίας, Δ/νση Ασφάλισης και Κοινωνικών Πολιτικών)
Έλαβε αρ. πρωτ.454367/23.05.2025
- Υπουργείο Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης
protokolo@ypakp.gr (Τμήμα Γραμματείας, Δ/νση Υποστήριξης Ανθρώπινου Δυναμικού και Υπηρεσιών)
Έλαβε τον αρ. πρωτ. 13420/23.05.2025
gsss@yeka.gr (Γραφείο Γενικού Γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων)
Κοινοποίηση:
·
Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)
esaea@otenet.gr
Έλαβε αριθμό πρωτοκόλλου 582/23-05-2025
·
Εθνική Αρχή Διαφάνειας
kataggelies@aead.gr
Έλαβε Αρ. Πρωτοκόλλου: 27107 ΕΙ 2025
Παρακαλώ για χορήγηση αριθμού πρωτοκόλλου.
Θέμα: Ένσταση και αίτημα επανεξέτασης για τη δυνατότητα ταυτόχρονης λήψης σύνταξης αναπηρίας και επιδόματος ανεργίας – Υπόνοια έμμεσου μισαναπηρισμού
Αξιότιμοι κύριοι/κυρίες,
Με το παρόν υποβάλλω ένσταση και αίτημα επανεξέτασης σχετικά με την απάντηση[1] της ΔΥΠΑ (email της 22/05/2025 από da3@dypa.gov.gr) στο ερώτημά μου[2] της 14ης Απριλίου 2025, με θέμα τη δυνατότητα ταυτόχρονης λήψης σύνταξης αναπηρίας (e-ΕΦΚΑ) και επιδόματος ανεργίας (ΔΥΠΑ).
Το αρχικό μου αίτημα ζητούσε τεκμηριωμένη απάντηση, με αναφορά σε νομοθετικές διατάξεις ή εγκυκλίους, για την ύπαρξη περιορισμών ή ασυμβατοτήτων. Η απάντηση της ΔΥΠΑ κρίνεται απολύτως ανεπαρκής για τους εξής λόγους:
- Έλλειψη νομικής τεκμηρίωσης
Η Δ.ΥΠ.Α. προέβαλε τον ισχυρισμό ότι δεν είναι δυνατή η ταυτόχρονη λήψη των δύο παροχών, χωρίς να παραθέσει καμία ισχύουσα νομοθετική διάταξη, εγκύκλιο ή διοικητική απόφαση που να θεμελιώνει την απαγόρευση αυτή. Η παράλειψη αυτή συνιστά παραβίαση της υποχρέωσης της διοίκησης για παροχή αιτιολογημένης απάντησης, κατά τα προβλεπόμενα στα άρθρα 4 και 17 του Ν. 2690/1999 (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας), και πλήττει ευθέως την αρχή της διαφάνειας, καθώς και την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων μου.
- Έλλειψη διαφάνειας στη
διοικητική διαδικασία
Η αρνητική απάντηση που έλαβα μέσω email από τη ΔΥΠΑ, σε απάντηση του πρωτοκολλημένου αιτήματός μου, δεν φέρει αριθμό πρωτοκόλλου ούτε στοιχεία του αρμόδιου υπαλλήλου. Η απάντηση αυτή αποτελεί επίσημο έγγραφο καθώς εντάσσεται στις διοικητικές ενέργειες της υπηρεσίας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, σύμφωνα με το άρθρο 19 του Ν. 4727/2020. Το άρθρο ορίζει ότι κάθε φορέας του δημόσιου τομέα υποχρεούται να τηρεί ηλεκτρονικό πρωτόκολλο για την καταχώριση πράξεων, όπως η έκδοση, κοινοποίηση ή διαβίβαση εγγράφων που εκδίδονται από αυτόν ή περιέρχονται στην κατοχή του. Η παράλειψη πρωτοκόλλησης και η απουσία στοιχείων υπαλλήλου παραβιάζουν τις διατάξεις του Ν. 4727/2020, καθώς η πρωτοκόλληση εξασφαλίζει τη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα των διοικητικών πράξεων. Αυτή η πρακτική δυσχεραίνει την άσκηση των δικαιωμάτων μου και υποδηλώνει κακοδιοίκηση.
- Θίξη έννομου συμφέροντος
Ως συνταξιούχος αναπηρίας, η μη τεκμηριωμένη απόρριψη με στερεί πιθανώς από παροχή για την οποία πληρώ τις προϋποθέσεις, επηρεάζοντας την οικονομική μου αυτονομία και το δικαίωμά μου στην εργασιακή ένταξη.
- Υπόνοια έμμεσου μισαναπηρισμού
Η πρακτική της ΔΥΠΑ εγείρει ανησυχίες για έμμεση διάκριση εις βάρος των ΑμεΑ, καθώς φαίνεται να βασίζεται σε στερεοτυπικές αντιλήψεις ότι τα άτομα με σύνταξη αναπηρίας δεν μπορούν να θεωρηθούν άνεργοι ή ενεργοί στην αγορά εργασίας. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με: - το άρθρο 182 του Ν. 5078/2023 (δυνατότητα εγγραφής ΑμεΑ -ακόμα και όταν λαμβάνει σύνταξη- στο Μητρώο Ανεργίας),
- το άρθρο 43 του Ν. 5157/2024 (εργασία συνταξιούχων αναπηρίας χωρίς περικοπή σύνταξης),
- και το άρθρο 27 «Εργασία και
απασχόληση» της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με
Αναπηρίες (CRPD, Ν. 4074/2012).
- Υπερατομικά δικαιώματα των ΑμεΑ
Ως ακτιβιστής και δημιουργός της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ», επισημαίνω ότι η πρακτική αυτή πλήττει ευρύτερα τα ΑμεΑ, περιορίζοντας την πρόσβασή τους σε παροχές και την εργασιακή τους ένταξη, κατά παράβαση του άρθρου 21 του Συντάγματος και του άρθρου 27 της CRPD.
- Παραβίαση του άρθρου 21 της
Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν. 4074/2012)
Η μη παροχή τεκμηριωμένης, θεσμικά υπεύθυνης και κατανοητής πληροφόρησης από δημόσια αρχή προς άτομο με αναπηρία συνιστά παραβίαση του άρθρου 21 της Σύμβασης, που κατοχυρώνει την ελευθερία έκφρασης και την πρόσβαση στην πληροφορία. Η άρνηση τεκμηρίωσης στερεί από τον πολίτη τη δυνατότητα κατανόησης των αποφάσεων που τον αφορούν και παραβιάζει την αρχή της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ίσης μεταχείρισης.
- Παραβίαση του άρθρου 27 της
Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν. 4074/2012)
Η μη παροχή τεκμηριωμένης απάντησης και η αποσπασματική ή ατεκμηρίωτη εφαρμογή περιορισμών σε βάρος δικαιωμάτων που συνδέονται με την κατάσταση αναπηρίας μου, συνιστούν παραβίαση του άρθρου 27 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν. 4074/2012), το οποίο επιβάλλει στα Κράτη-Μέρη την υποχρέωση να διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση των ΑμεΑ σε μέτρα κοινωνικής προστασίας, επαγγελματικής αποκατάστασης και οικονομικής ενίσχυσης, χωρίς διακρίσεις λόγω αναπηρίας και με πλήρη σεβασμό στις αρχές της ισότητας και της εύλογης προσαρμογής.
Υπενθυμίζω ότι η σύνταξη αναπηρίας και το επίδομα ανεργίας αφορούν διαφορετικούς ασφαλιστικούς κλάδους και σκοπούς, ενώ το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο υποστηρίζει τη δυνατότητα συμβατότητάς τους για τα ΑμεΑ.
Με βάση τα ανωτέρω, ζητώ:
1. Πρωτοκόλληση της απάντησης που έλαβα στις
22.05.2025 από το Τμήμα Τακτικών Παροχών
Ανεργίας, Δ/νση Ασφάλισης και
Κοινωνικών Πολιτικών, της Διοίκησης της ΔΥΠΑ, καθώς και
τα στοιχεία του
υπαλλήλου που μου απάντησε.
- Την εκ νέου και σε βάθος επανεξέταση
του υποβληθέντος αιτήματός μου και την έκδοση πλήρως αιτιολογημένης
απάντησης, με αριθμό πρωτοκόλλου και στοιχεία υπαλλήλου, σύμφωνα με
τις προβλέψεις του άρθρου 19, του Ν. 4727/2020 και σύμφωνα με τις αρχές
της χρηστής διοίκησης, της διοικητικής διαφάνειας και της υποχρέωσης
αιτιολόγησης κατά το άρθρο 17 του Ν. 2690/1999. Η απάντηση οφείλει να
περιλαμβάνει ρητή και ειδική επίκληση των ισχυουσών – κατά τον
χρόνο έκδοσης της απάντησης – νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων (νόμων,
προεδρικών διαταγμάτων, υπουργικών αποφάσεων, εγκυκλίων ή ερμηνευτικών
εγγράφων), οι οποίες τυχόν θεμελιώνουν νομική ασυμβατότητα των παροχών που
αιτούμαι. Σε περίπτωση επίκλησης εγκυκλίου ή διοικητικού εγγράφου - τα
οποία θα πρέπει εύλογα να λαμβάνουν υπόψη τη νομοθεσία όπως πλέον έχει
διαμορφωθεί από το άρθρο 182, Ν. 5078/2023 και το άρθρο 43, Ν. 5157/2024 -
παρακαλώ να μου χορηγηθεί αντίγραφο ή να μου γνωστοποιηθεί ο
ακριβής Αριθμός Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ), ώστε να δύναμαι να ελέγξω
την ισχύ και το περιεχόμενό του. Επισημαίνω ότι το ως άνω ζήτημα είχε
τεθεί ρητώς και σαφώς στο αρχικό μου αίτημα, πλην όμως παρακάμφθηκε στην
απάντηση της υπηρεσίας χωρίς νομική ή διοικητική αιτιολόγηση.
- Διευκρίνιση εάν η εν λόγω πρακτική
εφαρμόζεται συστηματικά στα ΑμεΑ, και αν ναι, πώς αυτή συμβαδίζει με το
ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την εργασιακή ένταξη των ατόμων με αναπηρία.
- Εάν δεν υφίσταται νομική απαγόρευση, ζητώ ρητή επιβεβαίωση της συμβατότητας των παροχών και οδηγίες για τη νόμιμη διεκδίκηση του επιδόματος ανεργίας.
Παρακαλώ για
έγγραφη απάντηση στην ένστασή μου εντός 30 ημερών (βάσει Ν. 2690/1999),
με κοινοποίηση σε όλους τους αναφερόμενους αποδέκτες.
Επιφυλάσσομαι για κάθε νόμιμο δικαίωμα, συμπεριλαμβανομένης της καταγγελίας
στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας για κακοδιοίκηση και έλλειψη διαφάνειας, της
προσφυγής στον Συνήγορο του Πολίτη και της ανάδειξης του ζητήματος μέσω
της κοινότητάς μου και της ελληνικής κοινωνίας ως υπερατομικού προβλήματος.
Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Άμεσα ενδιαφερόμενος πολίτης (συνταξιούχος αναπηρίας)
Ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΑμεΑ
Δημιουργός της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Ασκώντας και το δικαίωμα συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών (CRPD, άρθρο 33
παρ. 3)
Email επικοινωνίας:
[1]
Παρατίθεται αυτούσιο το κείμενο της απάντησης της ΔΥΠΑ:
«Κύριε Μπαρδάκη, σχετικά με ερώτημά σας που περιήλθε στη Δ/νση Ασφάλισης και
Κοινωνικών Πολιτικών με θέμα "Ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα ταυτόχρονης
λήψης σύνταξης λόγω αναπηρίας και επιδόματος ανεργίας", στα πλαίσια αποσταλείσας από το Υπουργείο
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
ΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ (email της 14/04/2025) της οποίας
υπήρξαμε επίσης αποδέκτες, σας ενημερώνουμε ότι δεν μπορείτε να λαμβάνετε
ταυτόχρονα σύνταξη λόγω αναπηρίας και τακτική επιδότηση ανεργίας.
Παραμένουμε στη διάθεσή σας.
Τμήμα Τακτικών Παροχών Ανεργίας
Δ/νση Ασφάλισης και Κοινωνικών Πολιτικών
Διοίκηση Δ.ΥΠ.Α
da3@dypa.gov.gr»
[2] Το αίτημά μου, βεβαιωμένο ψηφιακά από το Gov.gr, για το γνήσιο της υπογραφής μου, έλαβε τον αρ. πρωτ. ΔΥΠΑ 330858/14.04.2025, από το email diekp1@dypa.gov.gr με βεβαίωση καταχώρησης αιτήματος από το Υπουργείο Εργασίας, Δ/νση Υποστήριξης Ανθρώπινου Δυναμικού & Υπηρεσιών. Επίσης, έλαβε τον αρ. πρωτ. 9946/14.04.2025 με αποδέκτη τη Δ. Παροχών Κύριας Σύνταξης από το email protokolo@ypakp.gr, Τμήμα Γραμματείας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ενημέρωση (23.05.2025) β' μέρος:
Παραδόξως η απάντηση της ΔΥΠΑ έχει τον ίδιο αριθμό πρωτοκόλλου με την ένστασή μου. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, αυτό που μετρά είναι το περιεχόμενο της απάντησης, όχι αν έχει νέο ή ίδιο Α/Π. Αν η απάντηση είναι νομικά ελλιπής ή παραβλέπει νεότερη νομοθεσία, μπορούμε να την προσβάλλουμε ακόμα κι αν έχει 24 σφραγίδες και 3 πρωτόκολλα...
Εφόσον εξαντλήθηκε η διοικητική δυνατότητα επανεξέτασης - ενώ το ζήτημα υπερβαίνει πλέον το ατομικό συμφέρον αφού είναι σαφές ότι πρόκειται για διοικητική πρακτική που αφορά χιλιάδες συνταξιούχους αναπηρίας που είναι σε θέση να εργαστούν ή να δηλώσουν ανεργία - απευθύνομαι στον Συνήγορο του Πολίτη ζητώντας του να ενεργοποιήσει τον ελεγκτικό και θεσμικό ρόλο του στο πλαίσιο της CRPD ως “Πλαίσιο Προαγωγής”.
Η αναφορά υποβλήθηκε στις 26.05.2025. Αριθμός Φακέλου Υπόθεσης: 372316
Προς:
Συνήγορο του Πολίτη
(ως Εθνική Θεσμική Μονάδα Προαγωγής της CRPD, άρθρο 72 Ν. 4488/2017)
Θέμα:
Αναφορά για πιθανή συστημική ασυμβατότητα μεταξύ της πρακτικής της ΔΥΠΑ και του ισχύοντος πλαισίου προστασίας των δικαιωμάτων των ΑμεΑ – Αίτημα άσκησης της αρμοδιότητας του ΣτΠ ως «Πλαίσιο Προαγωγής» της CRPD
Αναφέρων:
Ανδρέας Μπαρδάκης
Συνταξιούχος αναπηρίας – Άμεσα ενδιαφερόμενος πολίτης
Ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΑμεΑ
Δημιουργός της διαδικτυακής κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Ασκώντας και το δικαίωμα συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών (CRPD, άρθρο 33 παρ. 3)
1. Αντικείμενο της αναφοράς
Η παρούσα αναφορά υποβάλλεται στο πλαίσιο της ειδικής αρμοδιότητάς σας ως φορέα «Πλαισίου Προαγωγής» για την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD), σύμφωνα με το άρθρο 72 του Ν. 4488/2017. Αντικείμενο της παρούσας είναι η αξιολόγηση της πρακτικής της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) ως προς την απορριπτική της στάση για τη συμβατότητα ταυτόχρονης λήψης σύνταξης αναπηρίας και επιδόματος ανεργίας.
2. Περίληψη πραγματικών περιστατικών και διοικητικής αλληλογραφίας
Στις 14.04.2025 υπέβαλα στη ΔΥΠΑ ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα ταυτόχρονης λήψης αναπηρικής σύνταξης και τακτικού επιδόματος ανεργίας. Το ερώτημα συνοδευόταν από σαφή νομική τεκμηρίωση και ζητούσε ρητά επίκληση ισχυουσών διατάξεων ή εγκυκλίων.
Η ΔΥΠΑ, με την αρχική απάντησή της στις 22.05.2025, αρνήθηκε τη συμβατότητα των παροχών, χωρίς παραπομπή σε ισχύουσα νομοθεσία ή διοικητική πράξη.
Ακολούθως, υπέβαλα ένσταση επανεξέτασης στις 23.05.2025, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων:
• τη μη τήρηση της υποχρέωσης αιτιολογίας (άρθρα 4 & 17 του Ν. 2690/1999)
• την έλλειψη πρωτοκόλλου και στοιχείων υπαλλήλου στην αρχική απάντηση
• τη νομοθετική εξέλιξη υπέρ της εργασιακής ένταξης των συνταξιούχων αναπηρίας (Ν. 5078/2023, Ν. 5157/2024)
• τη διακριτική μεταχείριση των συνταξιούχων αναπηρίας ως “ανενεργών”
• την πιθανή παραβίαση των άρθρων 21 και 27 της CRPD
Η απάντηση στην ένσταση (23.05.2025) επανέλαβε συνοπτικά τη θέση της ΔΥΠΑ, επικαλούμενη παλαιότερες διατάξεις (Ν.Δ. 2961/1954, Ν. 1545/1985), χωρίς αποσαφήνιση της ισχύος τους υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων ή εξέταση της συμβατότητας με τη Σύμβαση CRPD (Ν. 4074/2012), όπως είχα αιτηθεί.
3. Νομική και επιστημονική τεκμηρίωση
Η θέση της ΔΥΠΑ αντιβαίνει σε σειρά εθνικών και διεθνών κανόνων:
• Άρθρο 182 Ν. 5078/2023: επιτρέπει την εγγραφή ΑμεΑ (≥50%) στο μητρώο ΔΥΠΑ ανεξαρτήτως άλλης παροχής
• Άρθρο 43 Ν. 5157/2024: θεσπίζει δικαίωμα απασχόλησης συνταξιούχων αναπηρίας χωρίς μείωση σύνταξης
• Η απόρριψη χορήγησης επιδόματος ανεργίας σε συνταξιούχους αναπηρίας συνιστά αποκλεισμό από ένταξη, αντίθετο με το άρθρο 27 CRPD
• Η έλλειψη σαφούς, αιτιολογημένης πληροφόρησης προσκρούει στο άρθρο 21 CRPD και το άρθρο 17 του Ν. 2690/1999
4. Ζητούμενες ενέργειες
Αιτούμαι την άσκηση της αρμοδιότητας του Συνήγορου του Πολίτη ως «Πλαισίου Προαγωγής» της CRPD με:
• Διοικητική διερεύνηση για το αν η πρακτική της ΔΥΠΑ συνιστά έμμεση διάκριση και παραβίαση της CRPD
• Έκδοση ειδικά τεκμηριωμένου πορίσματος με επιστημονική και νομολογιακή θεμελίωση
• Σύσταση προς τη ΔΥΠΑ για αναδιατύπωση των εσωτερικών της οδηγιών
• Εισήγηση προς το Υπουργείο Εργασίας για ενιαία εγκύκλιο εναρμονισμένη με το ισχύον δίκαιο και τη Σύμβαση
5. Συνημμένα (βλ. Παράρτημα):
• Ερώτημα προς ΔΥΠΑ (14.04.2025)
• Απάντηση ΔΥΠΑ (22.05.2025)
• Ένσταση (23.05.2025)
• Απάντηση στην ένσταση (23.05.2025)
• Νομοθετικά αποσπάσματα: Ν. 5078/2023, Ν. 5157/2024, Ν. 4074/2012 (CRPD)
Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Email επικοινωνίας: [ ]
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΜΟΥ ΣΤΟΝ ΣΥΝΗΓΟΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ:
Αρ. Πρωτοκόλλου Συμπληρωματικού Υπομνήματος: 33376/02.06.2025
Υπέβαλα συμπληρωματικό υπόμνημα (Αρ. Πρωτ. 33376/02.06.2025), ζητώντας να σταματήσει ο αποκλεισμός των συνταξιούχων αναπηρίας από το επίδομα ανεργίας.
Τεκμηριώνω ότι η ΔΥΠΑ αγνοεί τη νομοθεσία και παραβιάζει τα δικαιώματα των ΑμεΑ, όπως αυτά προστατεύονται από τον ΟΗΕ.
Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025
Προς:
Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη»
(Πλαίσιο Προαγωγής CRPD)
Θέμα:
Συμπληρωματικό υπόμνημα σχετικά με την Αναφορά μου κατά της πρακτικής της ΔΥΠΑ
– Επίκληση του άρθρου 182 Ν. 5078/2023 και των παρατηρήσεων της Επιτροπής του
ΟΗΕ (CRPD/C/GRC/CO/1, παρ. 38–39)
Αρ. Φακέλου Υπόθεσης: 372316/26.05.2025
Αξιότιμες/οι κυρίες/κύριοι,
Σε συνέχεια της Αναφοράς μου αναφορικά με τη σταθερή και καθολική άρνηση της ΔΥΠΑ να χορηγήσει επίδομα ανεργίας σε άτομα που λαμβάνουν αναπηρική σύνταξη, υποβάλλω το παρόν συμπληρωματικό υπόμνημα για την ενίσχυση της νομικής και θεσμικής τεκμηρίωσης του αιτήματός μου.
1. Ρητή πρόβλεψη εγγραφής των ΑμεΑ στο μητρώο της ΔΥΠΑ – Άρθρο 182 του Ν. 5078/2023
Η νομοθεσία προβλέπει ρητά ότι:
«[…] η λήψη σύνταξης ή προνοιακής παροχής που συνδέεται με τη διαπίστωση αναπηρίας, με ποσοστό 50% και άνω, δεν στερεί από τον δικαιούχο το δικαίωμα εγγραφής στο Ψηφιακό Μητρώο της Δ.ΥΠ.Α. ή σε επιμέρους Μητρώα που η Δ.ΥΠ.Α τηρεί για τον σκοπό αυτό.»
Η διάταξη αυτή:
- υπερισχύει ερμηνευτικά κάθε αντίθετης εγκυκλίου που θεωρεί τα άτομα με αναπηρία «μη αναζητούντες εργασία» λόγω σύνταξης,
- καθιερώνει ειδικό καθεστώς εγγραφής, ανεξάρτητο από τη συνταξιοδοτική ιδιότητα,
- και καθιστά νομικά ανεπαρκή την επίκληση παλαιότερων διατάξεων (π.χ. άρθρο 16 Ν. 4921/2022), όταν εφαρμόζονται κατά τρόπο που αντιφάσκει με τον νεότερο, ειδικό νόμο.
2. Ρητή σύσταση της Επιτροπής του ΟΗΕ – CRPD/C/GRC/CO/1, §§38–39
Στις τελικές παρατηρήσεις της προς την Ελλάδα (29.10.2019), η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ του ΟΗΕ συνιστά:
«Το συμβαλλόμενο κράτος να ενσωματώσει τη διάσταση της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές, τα μέτρα και τα προγράμματα για την απασχόληση, συμπεριλαμβανομένου του πολιτικού σχεδιασμού του ΟΑΕΔ.»
Η σημερινή ΔΥΠΑ, ως θεσμικός διάδοχος του ΟΑΕΔ, δεσμεύεται από τη σύσταση αυτή. Η καθολική άρνηση χορήγησης επιδόματος ανεργίας σε ΑμεΑ που είναι ήδη εγγεγραμμένοι ακυρώνει τον σκοπό της εγγραφής και αντιβαίνει στις διατάξεις της CRPD (ιδίως άρθρα 5 και 27).
3. Συμπεράσματα – Αίτημα ουσιαστικής θεσμικής παρέμβασης
Η θέση[1] που έχει διατυπώσει η Αρχή, ότι:
«Ό,τι δεν εξαιρείται ρητά, δεν εξαιρείται καθόλου»,
δεν επαρκεί ως βάση για τη μη ενεργοποίηση της θεσμικής σας αποστολής, όταν υπάρχει ρητή νομοθετική πρόβλεψη (άρθρο 182 Ν. 5078/2023) που αναιρεί την ανάγκη “εξαίρεσης”.
Η ΔΥΠΑ δεν εφαρμόζει την ισχύουσα νομοθεσία, αλλά επιμένει σε παρωχημένες ερμηνείες, αγνοώντας τη νεότερη και ειδικότερη προστατευτική διάταξη και παραβιάζοντας τις δεσμεύσεις της χώρας.
Ζητώ από την Αρχή σας:
- Να αναγνωρίσετε ρητά ότι το άρθρο 182 Ν. 5078/2023 παρέχει στους αναπήρους ≥50% δικαίωμα εγγραφής στα μητρώα της ΔΥΠΑ ανεξαρτήτως συνταξιοδότησης.
- Να διαπιστώσετε ότι η άρνηση της ΔΥΠΑ να χορηγήσει επίδομα σε εγγεγραμμένους αναπήρους συνιστά έμμεση διάκριση και θεσμική ασυμβατότητα με τη Σύμβαση.
- Να ασκήσετε την αρμοδιότητά σας
ως «Πλαίσιο Προαγωγής» της CRPD (άρθρο 33 §§2–3),
με δημόσια τοποθέτηση, σύσταση προς τη ΔΥΠΑ ή εισήγηση προς το Υπουργείο Εργασίας.
Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Ακτιβιστής για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ
Δημιουργός της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Μέλος της κοινωνίας των πολιτών βάσει του άρθρου 33 παρ. 3 CRPD
[1] ΣτΠ: Αθήνα, 28/05/2025, Αριθμ. Πρωτ. 365583/32152/2025
Σε συνέχεια, υπέβαλα και "Διευκρίνιση ως προς την ερμηνεία του άρθρου 182 Ν. 5078/2023",
Αρ. Πρωτοκόλλου Συνέχειας επί του Συμπληρωματικού Υπομνήματος: 33401/02.06.2025
Δευτέρα, 2 Ιουνίου 2025
Προς:
Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη»
(Πλαίσιο Προαγωγής CRPD)
Θέμα: Συνέχεια συμπληρωματικού υπομνήματος – Διευκρίνιση ως προς την ερμηνεία του άρθρου 182 Ν. 5078/2023
Αρ. Φακέλου
Υπόθεσης: 372316/26.05.2025
Αρ. Πρωτοκόλλου Συμπληρωματικού Υπομνήματος: 33376/02.06.2025
Αξιότιμες/οι κυρίες/κύριοι,
Σε συνέχεια του συμπληρωματικού υπομνήματος με αριθμό πρωτοκόλλου 33376/02.06.2025, υποβάλλω την παρούσα συνέχεια με σκοπό την αποσαφήνιση ενός κρίσιμου νομικού σημείου που αφορά το άρθρο 182 του Ν. 5078/2023.
Το άρθρο 182 προβλέπει ρητά ότι η λήψη σύνταξης ή προνοιακής παροχής λόγω αναπηρίας δεν στερεί από τον δικαιούχο το δικαίωμα εγγραφής στο μητρώο της Δ.ΥΠ.Α. Αν και δεν γίνεται ρητή αναφορά στο τακτικό επίδομα ανεργίας, η εγγραφή στο μητρώο αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την πρόσβαση σε όλα τα μέτρα ενεργητικής απασχόλησης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το επίδομα.
Συνεπώς, το συμπέρασμα ότι οι εγγεγραμμένοι αναπήροι με ≥50% δικαιούνται επίδομα ανεργίας δεν είναι αυθαίρετο αλλά θεμελιώνεται:
• Στον ρητό χαρακτήρα της πρόβλεψης εγγραφής, παρά τη λήψη σύνταξης.
• Στη λειτουργική σύνδεση της εγγραφής με την πρόσβαση σε παροχές.
• Στην υποχρέωση ερμηνείας του δικαίου σύμφωνα με το πνεύμα της CRPD (άρθρα 5 & 27).
• Στην απαγόρευση αποκλεισμών που προκύπτουν από αναχρονιστικές διοικητικές πρακτικές.
Η φράση «ό,τι δεν εξαιρείται ρητά, δεν εξαιρείται καθόλου», την οποία φέρεται να επικαλέστηκε η Αρχή σε απάντησή της προς πολίτη [1], δεν μπορεί να τεκμηριώσει τη μη ενεργοποίηση των αρμοδιοτήτων της, όταν υπάρχει νεότερη και ειδική διάταξη που καταργεί τον λόγο του αποκλεισμού.
Παρακαλώ η παρούσα συνέχεια να ληφθεί υπόψη ως αναπόσπαστο τμήμα του υπομνήματος που υπεβλήθη στις 02.06.2025.
Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Ακτιβιστής για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ
Δημιουργός της κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Μέλος της κοινωνίας των πολιτών βάσει του άρθρου 33 παρ. 3 CRPD